Choroby sałaty

Bakteryjna zgnilizna podstawy pędu powoduje gnicie główki sałaty od spodu. Na przekroju główki widoczne są zabrązowiałe wiązki przewodzące.  – Żeby zmniejszyć niebezpieczeństwo tej choroby rozsadę można sadzić w cylinderkach albo w doniczkach ażurowych, dzięki czemu podstawa główki jest nieco wyniesiona ponad powierzchnie gruntu. Bardzo dobrym rozwiązaniem jest sadzenie roślin na glebie ściółkowanej czarną agrowłókniną, która zmniejsza dostęp wilgoci i bakterii do podstawy główki – doradzała dr Agnieszka Stępowska. Po sadzeniu rozsady można prewencyjnie opryskać rośliny środkiem ochrony roślin lub innym preparatem polecanym do tego celu (np. Polyversum lub środek na bazie wyciągu z cytrusów).

Zgnilizna twardzikowa (Sclerotinia sclerotiorum) atakuje wiele gatunków roślin. Objawy choroby widoczne są w postaci plam z nalotem białej, obfitej grzybni, na której tworzą się czarne sklerocja (mogą zimować w glebie przez kilka lat). Niestety zgnilizna twardzikowa najczęściej obejmuje wewnętrzne części główki i może być widoczna dopiero w ostatnim stadium porażenia. Jedną z metod zapobiegania jest zmianowanie i odkażanie podłoża.

Objawy szarej pleśni (Botrytis cinerea) widoczne są w postaci wodnistych, żółtych plam pokrytych szarym nalotem zarodników konidialnych. Patogen bardzo często wnika do rośliny przez uszkodzone miejsca, np. zaschnięte fragmenty liści spowodowane niedoborem wapnia.

Mączniak rzekomy (Bremia lactucae) – objawami choroby są oliwkowożółte, ciemniejące, kanciaste plamy na górnej stronie liści. Na spodniej stronie liści, w obrębie plam widoczny jest szarobiały nalot zarodników konidialnych. Podstawowym działaniem prewencyjnym jest uprawa odmiany odpornej na większość ras sprawcy choroby (obecnie jest to 37 ras). W niekorzystnych warunkach może się jednak zdarzyć, że dana rasa przełamie odporność odmiany. Patogen najszybciej rozwija się w warunkach wysokiej wilgotności powietrza i niskiej temperatury. Zalecane jest dokładne wietrzenie obiektów uprawowych. Pole przeznaczone pod sałatę powinno być wyrównane aby uniknąć zastoisk wilgotnego powietrza, w których mogą się zgromadzić się zarodniki grzyba.

Fuzarioza (Fusarium oxysporum f. sp. lactucae) to choroba odglebowa powodująca obecnie coraz większe straty w uprawach sałaty. Na przekroju korzeni widać brązowoczerwone nekrozy oraz zgniliznę. Rośliny żółkną i więdną. Aby ustrzec się tej choroby należy stosować zmianowanie pól, odkażanie gleby oraz przestrzegać protokołów higieny (m.in. dezynfekować obuwie przy przemieszczaniu się między obszarami czystymi i zainfekowanymi).

Jak informowała prelegentka u sałaty stosunkowo rzadko występują choroby grzybowe, takie jak mączniak prawdziwy (biały, mączysty nalot na górnej stronie liści) i  antraknoza (na dolnej stronie liści drobne, ciemnobrunatne plamy, które z czasem zamierają i wykruszają się). Nie należy jednak lekceważyć takiej możliwości.

Ochrona sałaty przed chorobami

– Sałata i inne gatunki o krótkim okresie wegetacji wymagają umiejętnej ochrony przed patogenami – podkreślał Radosław Suchorzewski z firmy Bayer Crop Science. Przy intensywnej uprawie roślin na tym samym stanowisku, bez zmianowania, dużym zagrożeniem są patogeny występujące w glebie. Jednym z nich jest sprawca zgnilizny twardzikowej, tj. Sclerotinia sclerotiorum. To polifagiczny grzyb, który może przetrwać w glebie w formie sklerocjów do 12 lat. Do walki z tym patogenem polecany jest produkt biologiczny Contans WG. Zawiera on pasożytniczy grzyb Coniothyrium minitans, który niszczy formy przetrwalnikowe S. sclerotiorum. Glebę należy dokładnie opryskać na 10-30 dni przed siewem lub sadzeniem rozsady.

Rozsadę sałaty można opryskiwać środkiem Luna Sensation 500 SC (fluopyram, trifloksystrobina), który działa zapobiegawczo przeciwko zgniliźnie twardzikowej i szarej pleśni.

Serenade ASO to preparat mikrobiologiczny zawierający bakterie Bacillus subtilis, które wykazują działanie grzybobójcze oraz fungistatycznie. Bakterie konkurują z patogenami o przestrzeń życiową i składniki odżywcze oraz indukują systemiczną odporność rośliny. Biofungicyd zarejestrowany jest do ochrony sałaty przed szarą pleśnią i zgnilizną twardzikową. Środek stosować zapobiegawczo od fazy 3 liścia do fazy, gdy osiągniętą jest typowa masa liści. Polecana jest aplikacja dolistna.

Ochrona sałaty przed szkodnikami

Szkodnikami najczęściej atakującymi sałatę są mszyce i wciornastki. Oba gatunki są wektorami wirusów.

– Objawy żerowania wciornastków są trudne do zauważenia, ponieważ szkodnik nakłuwa nerwy na liściach. W miejscu nakłucia robi się brązowa plamka, przez co towar traci jakość handlową – mówił prelegent. Wciornastki część życia spędzają również na pod ziemią. W związku z tym w uprawach hydroponicznych sałaty nie ma problemu z tymi szkodnikami. W przypadku plantacji w gruncie uprawki mechaniczne pomagają ograniczyć występowanie wciornastków.

Movento 100 SC (spirotetramat) to insektycyd zarejestrowany jest do zwalczania mszyc w sałacie. W roślinie działa systemicznie. Środek można stosować od fazy 3 liścia do osiągnięcia odpowiedniej wielkości do zbioru. Maksymalnie 2 zabiegi w sezonie wegetacyjnym, w odstępie co najmniej 14 dni. Jak informował R. Suchorzewski przy okazji wykonywania zabiegu przeciwko mszycom można ograniczyć też liczebność wciornastków.

Radosław Suchorzewski (fot. Anna Wize)