Objawy żerowania i szkodliwość

Muszka plamoskrzydła (Drosophila suzukii) atakuje m.in. truskawki, borówki, maliny, jeżyny, drzewa pestkowe oraz owoce gatunków dziko rosnących. Szkodnik pochodzi z Południowo-Wschodniej Azji – D. suzukii została wykryta i opisana w Japonii w 1935. Po raz pierwszy w Europie odnotowano jej występowanie w 2008 roku. Jesienią 2014 roku została wykryta w Polsce zachodniej na plantacji borówki wysokiej oraz w południowej części kraju na plantacji maliny. W 2020 straty w plonach owoców wyniosły nawet kilkudziesięciu procent.

Największe uszkodzenia powodują larwy D. suzukii, które żywią się miąższem owocu. Bezpośrednio po nakłuciu skórki owocu w trakcie składania jaj, widoczne są na niej niewielkie zranienia, które stopniowo zapadają się. Larwy odżywiają się miąższem owoców. Jeżeli jaja zostały złożone do owocu tuż przed zbiorem, można nie zauważyć uszkodzenia skórki i dalej zbierać owoce. W tym przypadku skutki żerowania larw widoczne są znacznie później, tj. w trakcie przechowalnia, transportu czy sprzedaży.

Miejsce uszkodzenia skórki może być wtórnie zaatakowane przez grzyby patogeniczne (np. Botrytis cinerea sprawcę szarej pleśni) lub inne owady. Zarówno larwy, jak i dorosłe osobniki D. suzukii, mogą przenosić drożdże i bakterie, które przyspieszają intensywność procesu gnilnego owoców.

Opis i rozwój szkodnika

Drosophila suzukii to mucha z czerwonymi oczami, o rozpiętości skrzydeł 5-6 mm. Samica wielkości 3,2-3,4 mm ma ciało o barwie żółto-jasnobrązowej, na jej odwłoku widoczne są ciemne pasy oraz silne, ząbkowane pokładełko. Identyfikacja samic wymaga użycia sprzętu powiększającego (lupy, binokularu). Samiec jest nieco mniejszy, z czarnymi plamami w dolnej części skrzydeł i czarnymi grzebieniami na łączeniach segmentów przednich odnóży. Jaja są początkowo przezroczyste, później mlecznobiałe, długości 0,4-0,6 mm. Wylęgłe larwy są mlecznobiałe i dorastają do 6,0 mm długości. Poczwarki mają cylindryczny kształt, czerwonobrązowy kolor, długość do 3,5 mm, z dwoma wyrostkami na końcu.

Samiec (z lewej) i samica (z prawej) Drosophila suzukii (fot. F. McEvey, Australian Museum, CC-BY-4.0, https://doi.org/10.6084/m9.figshare.4644793.v1)

Zimują owady dorosłe, które są w stanie przeżyć spadki temperatur do -18⁰C. Samica składa jaja do wnętrza dojrzewających owoców, bezpośrednio pod skórką. Może atakować owoce porażone przez choroby, a także zasiedlać owoce, które opadły na ziemię. W naszych warunkach szacuje się, że D. suzukii może rozwinąć 3-7 pokolenia. Jedna samica składa w ciągu swojego życia średnio 350 jaj. Larwy wylęgają się z jaj po 1-3 dniach, następnie żerują zazwyczaj od 3 do 13 dni. Optymalna temperatura do rozwoju owada wynosi 20-25⁰C. Uprawy pod osłonami są bardzo dobrym miejscem dla rozwoju tego szkodnika ze względu uprawę w monokulturze, bez sąsiedztwa innych roślin żywicielskich.  

Profilaktyka i zwalczanie

W walce ze szkodnikiem niezbędne jest stosowanie kompleksowych rozwiązań. Więcej informacji na ten temat w artykule „Profilaktyka i zwalczanie D. suzukii”. 

Jednym z podstawowych działań mających na celu przeciwdziałanie szkodom wyrządzanym przez D. suzukii jest właściwa profilaktyka. Do tego celu wykorzystuje sie m.in. pułapeki do monitoringu plantacji.