Opis i cykl życiowy Drosophila suzukii

W poprzednim roku D. suzukii  miał niesprzyjające warunki do rozwoju – mroźna zima, dość późna wiosna i chłodne lato. Lot pierwszych muchówek zaczął się od około 15 sierpnia. Jak informował prelegent w sierpniu i we wrześniu populacja była na bardzo niskim poziomie. Po głównych zbiorach owoców populacja szkodnika nieznacznie wzrosła ale nie stanowiła już zagrożenia. W przypadkowo owoców importowanych z zagranicy D. suzukii  wykryto w czerwcu w malinach.

– Na przestrzeni ostatnich 8 lat, w 2020 roku szkodnik na masową skalę uszkodził owoce.  Trudno teraz odpowiedzieć na pytanie co przyniesie rok 2022 – mówił Wojciech Piotrowski.

Zimują owady dorosłe, które przeżywają w temperaturze nawet do -18°C. Długość życia form zimowych wynosi do 200 dni, natomiast form letnich około 40 dni. Samice szkodnika składają jaja do dojrzewających owoców znajdujących się na roślinie, na glebie czy też w pojemnikach po zborze. Płodność D. suzukii jest dość wysoka – samica podczas swojego życia może złożyć około 350 jaj. Rozwój jednego pokolenia 10-14 dni. Optymalna temperatura dla rozwoju tego szkodnika wynosi 20-25°C. Muchówki są najbardziej aktywne o świcie i zmierzchu. W naszym kraju muszka plamoskrzydła może rozwinąć kilka pokoleń w roku.

D. suzukii najlepiej zidentyfikować po wyglądzie osobników dorosłych. Samce mają czarne plamiaki w dolnej części skrzydeł. Cechą rozpoznawczą są także czarne grzebienie na łączeniach segmentów przednich odnóży, które możemy zaobserwować przy użyciu binokularu dającego powiększenie co najmniej 30-krotnie. Identyfikacja samic wymaga użycia sprzętu powiększającego około 50-krotne. Na jej odwłoku widoczne silne, ząbkowane pokładełko (2 rzędy z 30-36 ząbkami).

Monitoring plantacji

– W przypadku tego szkodnika monitoring należy rozpocząć na przełomie marca i kwietnia – podkreślał W. Piotrowski.

Pułapki do monitoringu D. suzukii z płynem wabiącym należy umieścić na terenie sąsiadującym z uprawą, na wysokości 1,5 m nad ziemią. Powinny być regularnie przeglądane raz w tygodniu. W tym celu należy przelać płyn z odłowionymi owadami przez gęste sitko do oddzielnego naczynia. Do pułapek mogą przypadkowo dostać się inne muszki. Odłowione owady należy dokładnie obejrzeć pod powiększeniem. W przypadku samców Drosophila  suzuki i Drosophila biarmipes plamki na skrzydłach znajdują się w tym samym miejscu. W związku z tym niezbędne jest sprawdzenia grzebieni. Samice z gatunku Drosophila różnicą się wyglądem pokładełka.

Minimum raz w miesiącu atraktant powinien wymieniony być na całkowicie inny, gdyż muszki D. suzukii przyzwyczajają się do jego zapachu.

Po odłowieniu pierwszych owadów na obrzeżach powinno rozpocząć się monitoring na plantacji. W celu masowego odławiania muszki zakładamy 150-200 pułapek na hektar, ustawionych w odległość około 4-5 m. Na plantacjach truskawki pułapki powinny być zawieszane bezpośrednio nad roślinami natomiast przypadku krzewów owocowych na wysokości owocujących pędów.

Samiec (z lewej) i samica (z prawej) Drosophila suzukii (fot. F. McEvey, Australian Museum, CC-BY-4.0, https://doi.org/10.6084/m9.figshare.4644793.v1)

Zwalczanie muszki plamoskrzydłej

W ciągu ostatnich lat w Instytucie Ogrodnictwa (IO) przeprowadzono wiele doświadczeń z repelentami czyli substancjami odstraszającymi muszki od dojrzewających owoców. Badano nawozy wapniowe zawierające 74% tlenku wapnia (w dawce 2 kg/1000 l wody). Opryskanie roślin powoduje pokrycie owoców cienką warstwą jasnobiałej cieczy, przez co stają się one mniej atrakcyjne i/lub niewidoczne dla muszki plamoskrzydłej. Skuteczność zabiegu wynosiła około 50%. Prelegent nie polecał tego typu nawozów do stosowania – owoce stały się fitotoksyczne, nie nadawały się do konsumpcji i sprzedaży.

W tamtym roku w IO sprawdzano również działanie nawozów zawierających krzem (kwas ortokrzemowy). Pierwiastek wzmacnia skórkę owocu, dzięki czemu samica nie będzie w stanie przebić jej swoim pokładełkiem. Efektywność zabiegów wynosiła około 30%.

Do walki z muszki plamoskrzydłą można wykorzystać parazytoidy. Na podstawie badań przeprowadzonych w IO znaleziono w polskiej faunie 2 gatunki. Ich efektywność w warunkach laboratoryjnych jest na wysokim poziomie i wynosi 75-85%. –Parazytoidy te nie są jednak specyficzne co do gatunku szkodnika przez co w terenie ich skuteczność jest na dużo niższym poziomie – mówił W. Piotrowski.

Środki ochrony roślin działają przede wszystkim na osobniki dorosłe, które atakują dojrzewające owoce. Do walki z D. suzukii  zarejestrowano 4 substancje aktywne: benzoesan emamektyny (Affirm 095 SG), deltamertyna (Decis Mega 50 EW, Deka 2,5 EC, Desha 2,5 EC, Dyno 2.5 EC, Matrix 2,5 EC, Poleci 2,5 EC), cyjanotraniliprol (Benevia 100 OD, Besarion 100 OD, Bombardier 100 OD, Filary 100 OD, Kianotraniliprol 100 OD), spinosad (SpinTor 240 SC, Spinosad Max, Max Spin). Zwalczanie muszki plamoskrzydłej z wykorzystaniem środków ochrony roślin jest na wysokim poziomie. Niemniej jednak jeden zabieg może być niewystarczający. W sprzyjających do rozwoju szkodnika warunkach potrzebować wykonać 5-10 zabiegów. Jak informował prelegent jest to bardzo trudne ze względu na okres karencji i dozwoloną liczbę zabiegów poszczególnymi środkami.

Więcej szczegółowych informacji w artykule: „Profilaktyka i zwalczanie Drosophila suzukii”