PODosłonami.pl

Hazera 2 ManistellaHazera 2 Manistella

Nowy szkodnik truskawek pod osłonami – Duponchelia fovealis

Motyl nocny Duponchelia fovealis to polifagiczny szkodnik. Okazuje się, że coraz częściej stanowi zagrożenie dla upraw truskawki pod osłonami. W krajach Beneluksu jest monitorowany od kilku lat, na południu Europy atakuje także truskawki w uprawie polowej. W Polsce doniesienia o tym szkodniku pojawiały się od kilku lat. W tym sezonie był coraz częściej monitorowany w tunelach i szklarniach.

Czytaj dalej...
Pułapki do odłowu motyli Duponchelia fovealis wraz ze szkodnikiem na podłodze lepowej (fot. D. Łabanowska-Bury)

Pułapki feromonowe do odłowu motyli Duponchelia fovealis, osobnik dorosły widoczny na podłodze lepowej (fot. D. Łabanowska-Bury)

Jak wygląda Duponchelia fovealis?

Jajo tego szkodnika ma soczewkowaty wygląd i średnicę około 0,5 mm, zaraz po złożeniu ma białawy kolor i stopniowo, w miarę rozwoju nabiera głębokiego czerwonego koloru.

Larwa osiąga długość około 3 cm i ma kolor od kremowobiałego do ciemnoróżowego. Kapsuła głowowa jest czarna, podczas gdy segmenty brzuszne są znacznie jaśniejsze.

Poczwarka ma około 1 cm długości i brązowy kolor. Jest zamknięta w małym owalnym jedwabistym kokonie o długości około 2 cm, zwykle wypełnionym ziemią lub innymi cząstkami.

Osobnik dorosły tego motyla nocnego ma około 1 cm długości ciała i rozpiętość skrzydeł około 2 cm. Skrzydła przednie są oliwkowo-szare, z centralną czarną plamą w kształcie odwróconej litery V i wierzchołkiem skierowanym do przodu; dodatkowo występują dwa poprzeczne żółtawe paski, z których zewnętrzny ma ząbkowaną pętlę skierowaną na zewnątrz, mniej więcej w połowie długości.  Tylne skrzydła są oliwkowe z jaśniejszymi cętkami. Odwłok jest oliwkowy, poprzecinany jaśniejszymi pasami i skierowany ku górze. Odwłok samca jest dłuższy niż odwłok samicy.

Szkodliwość i rozprzestrzenianie się nowego szkodnika

Larwy Duponchelia fovealis mogą potencjalnie powodować poważne problemy w uprawach truskawek. Dlatego też na obszarach intensywnej produkcji truskawek należy opracować i wdrożyć metody kontroli. Ten problem może także niebawem dotyczyć naszego kraju, gdyż szkodnik coraz częściej pojawia się w uprawach pod osłonami.

W wyniku szybkiego rozprzestrzeniania się i powodowanych uszkodzeń poprzednie badania sugerowały, że Duponchelia fovealis może być potencjalnie inwazyjnym gatunkiem szkodnika.

Pierwsze doniesienia o nowym szkodniku pochodzą w Włoch, gdzie został oznaczony w 1988 roku. Później pojawiał się w innych krajach Europy. W Holandii Duponchelia fovealis została zidentyfikowana w 1992 r., szybko rozprzestrzeniła się na dużym obszarze, powodując poważne uszkodzenia roślin ozdobnych.  Poważne szkody spowodowane przez tego szkodnika wystąpiły w uprawach truskawek we Francji, w 2010 r. W Polsce Duponchelia fovealis została oznaczona w 2006 r.  na południu kraju, w rejonie Krakowa, a w 2012 r. w środkowej części kraju – w okolicach Warszawy. Najnowsze doniesienia o obecności szkodnika pochodzą z Bułgarii.

Uszkodzone owoce truskawki (fot. J. Jagła)

Uszkodzone owoce truskawki (fot. J. Jagła)

Kiedy omawiany szkodliwy motyl został zidentyfikowany w Kanadzie w 2005 r., opracowano program zwalczania. Podobnie, gdy po raz pierwszy wykryto go w Stanach Zjednoczonych w 2004 roku. Duponchelia fovealis pojawiła się jednak ponownie w 2010 r. i otrzymała tam status szkodnika kwarantannowego. Chociaż początkowo uważano go za egzotycznego szkodnika, późniejsze prognozy wskazywały, że stanowi duże zagrożenie dla upraw w USA.



Obecnie Duponchelia fovealis występuje w następujących krajach: Austria, Azerbejdżan, Bułgaria, Czechosłowacja, Finlandia, Francja, Niemcy, Węgry, Irlandia, Włochy, Łotwa, Holandia, Norwegia, Polska, Rumunia, Rosja, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria, Ukraina i Wielka Brytania.

Monitoring, wrogowie naturalni Duponchelia fovealis

Aby monitorować okres lotu dorosłych osobników, w obiektach, w których uprawiane są truskawki, montuje się pułapki feromonowe. Dyspensery feromonowe są wymieniane co cztery tygodnie, podczas gdy dolne części pułapki – w razie potrzeby. Loty motyli są monitorowane w obiektach pod osłonami przez 12 miesięcy w roku lub – w miesiącach prowadzenia produkcji truskawki.

Pasożytem larw i poczwarek jest owad błonkoskrzydły Campoletis rapax, mający jednak także wielu innych żywicieli.

Wnioski dla praktyki

Ustalono, że Duponchelia fovealis zimuje w stadium larwalnym pod resztkami roślin i pod sadzonkami truskawek, jest w stanie przetrwać na polu do następnego roku. Usuwanie resztek roślin z pola i zbieranie nadmiaru liści z sadzonek zmniejsza zimujące populacje szkodnika.

Pułapki do odłowu motyli szkodnika wraz ze szkodnikiem na podłodze lepowej (fot. D. Łabanowska-Bury)

Pułapki do odłowu Duponchelia fovealis wraz z odłowionym motylem na podłodze lepowej (fot. D. Łabanowska-Bury)

Lot osobników dorosłych rozpoczyna się w połowie marca. Zastosowanie pułapek feromonowych, zwłaszcza w szklarniach, może zmniejszyć liczebność populacji szkodników. Sugeruje się, by pułapki feromonowe były wykorzystywane do ograniczenia populacji szkodnika. W zwalczaniu szkodnika mogą być przydatne również biologiczne metody ochrony, np. masowe uwalnianie parazytoidów Campoletis flavicincta. Zagraniczne doniesienia naukowe sugerują również wykorzystanie drapieżnego roztocza Hypoaspis miles oraz pożytecznych nicieni Steinernema feltiae i S. carpocapsae przeciwko larwom Duponchelia fovealis. Także kruszynek (Trichogramma spp.) może być z powodzeniem stosowany do zwalczania jaj szkodnika.

W zaleceniach firm komercyjnych polecane są także biologiczne insektycydy oparte na Bacillus thuringiensis var. kurstaki oraz  drapieżne roztocze Macrocheles robustulus.

3 komentarze do Nowy szkodnik truskawek pod osłonami – Duponchelia fovealis

  1. Słąwek
    / Odpowiedź

    te pułapki z biobestu nic nie pokazały, doradczyni się nie spisała

  2. Janusz
    / Odpowiedź

    Hypoaspis sp. to drapieżny roztocz z rodz. Laelapidae

    • Anna Wize
      / Odpowiedź

      Dziękujemy bardzo, poprawione.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

HortiNet_wyszukiwarka
HortiAdNetHortiAdNet