PODosłonami.pl
Nowy szkodnik truskawek pod osłonami – Duponchelia fovealis
Motyl nocny Duponchelia fovealis to polifagiczny szkodnik. Okazuje się, że coraz częściej stanowi zagrożenie dla upraw truskawki pod osłonami. W krajach Beneluksu jest monitorowany od kilku lat, na południu Europy atakuje także truskawki w uprawie polowej. W Polsce doniesienia o tym szkodniku pojawiały się od kilku lat. W tym sezonie był coraz częściej monitorowany w tunelach i szklarniach.
Czytaj dalej...
Pułapki feromonowe do odłowu motyli Duponchelia fovealis, osobnik dorosły widoczny na podłodze lepowej (fot. D. Łabanowska-Bury)
Jak wygląda Duponchelia fovealis?
Jajo tego szkodnika ma soczewkowaty wygląd i średnicę około 0,5 mm, zaraz po złożeniu ma białawy kolor i stopniowo, w miarę rozwoju nabiera głębokiego czerwonego koloru.
Larwa osiąga długość około 3 cm i ma kolor od kremowobiałego do ciemnoróżowego. Kapsuła głowowa jest czarna, podczas gdy segmenty brzuszne są znacznie jaśniejsze.
Poczwarka ma około 1 cm długości i brązowy kolor. Jest zamknięta w małym owalnym jedwabistym kokonie o długości około 2 cm, zwykle wypełnionym ziemią lub innymi cząstkami.
Osobnik dorosły tego motyla nocnego ma około 1 cm długości ciała i rozpiętość skrzydeł około 2 cm. Skrzydła przednie są oliwkowo-szare, z centralną czarną plamą w kształcie odwróconej litery V i wierzchołkiem skierowanym do przodu; dodatkowo występują dwa poprzeczne żółtawe paski, z których zewnętrzny ma ząbkowaną pętlę skierowaną na zewnątrz, mniej więcej w połowie długości. Tylne skrzydła są oliwkowe z jaśniejszymi cętkami. Odwłok jest oliwkowy, poprzecinany jaśniejszymi pasami i skierowany ku górze. Odwłok samca jest dłuższy niż odwłok samicy.
Szkodliwość i rozprzestrzenianie się nowego szkodnika
Larwy Duponchelia fovealis mogą potencjalnie powodować poważne problemy w uprawach truskawek. Dlatego też na obszarach intensywnej produkcji truskawek należy opracować i wdrożyć metody kontroli. Ten problem może także niebawem dotyczyć naszego kraju, gdyż szkodnik coraz częściej pojawia się w uprawach pod osłonami.
W wyniku szybkiego rozprzestrzeniania się i powodowanych uszkodzeń poprzednie badania sugerowały, że Duponchelia fovealis może być potencjalnie inwazyjnym gatunkiem szkodnika.
Pierwsze doniesienia o nowym szkodniku pochodzą w Włoch, gdzie został oznaczony w 1988 roku. Później pojawiał się w innych krajach Europy. W Holandii Duponchelia fovealis została zidentyfikowana w 1992 r., szybko rozprzestrzeniła się na dużym obszarze, powodując poważne uszkodzenia roślin ozdobnych. Poważne szkody spowodowane przez tego szkodnika wystąpiły w uprawach truskawek we Francji, w 2010 r. W Polsce Duponchelia fovealis została oznaczona w 2006 r. na południu kraju, w rejonie Krakowa, a w 2012 r. w środkowej części kraju – w okolicach Warszawy. Najnowsze doniesienia o obecności szkodnika pochodzą z Bułgarii.
Kiedy omawiany szkodliwy motyl został zidentyfikowany w Kanadzie w 2005 r., opracowano program zwalczania. Podobnie, gdy po raz pierwszy wykryto go w Stanach Zjednoczonych w 2004 roku. Duponchelia fovealis pojawiła się jednak ponownie w 2010 r. i otrzymała tam status szkodnika kwarantannowego. Chociaż początkowo uważano go za egzotycznego szkodnika, późniejsze prognozy wskazywały, że stanowi duże zagrożenie dla upraw w USA.
Obecnie Duponchelia fovealis występuje w następujących krajach: Austria, Azerbejdżan, Bułgaria, Czechosłowacja, Finlandia, Francja, Niemcy, Węgry, Irlandia, Włochy, Łotwa, Holandia, Norwegia, Polska, Rumunia, Rosja, Hiszpania, Szwecja, Szwajcaria, Ukraina i Wielka Brytania.
Monitoring, wrogowie naturalni Duponchelia fovealis
Aby monitorować okres lotu dorosłych osobników, w obiektach, w których uprawiane są truskawki, montuje się pułapki feromonowe. Dyspensery feromonowe są wymieniane co cztery tygodnie, podczas gdy dolne części pułapki – w razie potrzeby. Loty motyli są monitorowane w obiektach pod osłonami przez 12 miesięcy w roku lub – w miesiącach prowadzenia produkcji truskawki.
Pasożytem larw i poczwarek jest owad błonkoskrzydły Campoletis rapax, mający jednak także wielu innych żywicieli.
Wnioski dla praktyki
Ustalono, że Duponchelia fovealis zimuje w stadium larwalnym pod resztkami roślin i pod sadzonkami truskawek, jest w stanie przetrwać na polu do następnego roku. Usuwanie resztek roślin z pola i zbieranie nadmiaru liści z sadzonek zmniejsza zimujące populacje szkodnika.

Pułapki do odłowu Duponchelia fovealis wraz z odłowionym motylem na podłodze lepowej (fot. D. Łabanowska-Bury)
Lot osobników dorosłych rozpoczyna się w połowie marca. Zastosowanie pułapek feromonowych, zwłaszcza w szklarniach, może zmniejszyć liczebność populacji szkodników. Sugeruje się, by pułapki feromonowe były wykorzystywane do ograniczenia populacji szkodnika. W zwalczaniu szkodnika mogą być przydatne również biologiczne metody ochrony, np. masowe uwalnianie parazytoidów Campoletis flavicincta. Zagraniczne doniesienia naukowe sugerują również wykorzystanie drapieżnego roztocza Hypoaspis miles oraz pożytecznych nicieni Steinernema feltiae i S. carpocapsae przeciwko larwom Duponchelia fovealis. Także kruszynek (Trichogramma spp.) może być z powodzeniem stosowany do zwalczania jaj szkodnika.
W zaleceniach firm komercyjnych polecane są także biologiczne insektycydy oparte na Bacillus thuringiensis var. kurstaki oraz drapieżne roztocze Macrocheles robustulus.

Ochrona przed skośnikiem pomidorowym (Tuta absoluta). Nowość dla upraw szklarniowych pomidora.
Skośnik pomidorowy (Tuta absoluta) to rosnący problem w uprawie pomidora pod osłonami. Ten owad pochodzi z Ameryki Południowej i jest inwazyjnym szkodnikiem, który uszkadza rośliny z rodziny psiankowatych, takie jak pomidor, papryka, ziemniak i bakłażan. [...]



3 komentarze do Nowy szkodnik truskawek pod osłonami – Duponchelia fovealis