PODosłonami.pl

Hazera 2 ManistellaHazera 2 Manistella

Kultury in vitro – naukowo, praktycznie i produkcyjnie o rozwojowej dziedzinie branży ogrodniczej

W dniach 23-25 września Uniwersytet Rolniczy w Krakowie gościł uczestników 16. Ogólnopolskiej Konferencji Kultur In Vitro i Biotechnologii Roślin. Forum to, służące głównie wymianie najnowszych informacji na temat badań prowadzonych w różnych ośrodkach naukowych w kraju, uwydatniło praktyczne aspekty zastosowania kultur. Organizatorzy konferencji – Sekcja Kultur Tkankowych Roślin Polskiego Towarzystwa Botanicznego i Uniwersytet Rolniczy w Krakowie (URK) – uwzględnili w programie prelekcje przedstawicieli branży ogrodniczej i wizyty w komercyjnych firmach produkcyjnych, które prowadzą laboratoria in vitro.

Czytaj dalej...
Uczestnicy pierwszego dnia 16. Ogólnopolskiej Konferencji Kultur In Vitro i Biotechnologii Roślin_Krakow (fot. URK)

Uczestnicy pierwszego dnia 16. Ogólnopolskiej Konferencji Kultur In Vitro i Biotechnologii Roślin (fot. URK)

Współpraca nauki z praktyką

Przewodnicząca Komitetu Organizacyjnego konferencji prof. dr hab. Bożena Pawłowska (kierownik Katedry Roślin Ozdobnych i Sztuki Ogrodowej UR w Krakowie), otwierając spotkanie poinformowała o bardzo dużej liczbie zgłoszonych referatów (40) i posterów (ok. 80), a tym samym – osób, które przyjechały do Krakowa. Frekwencja była tym większa, że udział w wydarzeniu wzięli też przedstawiciele firm zajmujących się komercyjnie mikrorozmnażaniem. Profesor Pawłowska w sposób szczególny powitała uczestników reprezentujących sektor producencki, którzy korzystają z wyników badań naukowych. Podziękowała zarazem reprezentantom branży ogrodniczej za otwartość na współpracę.

Przypomniała, że konferencja ma na celu dalszą kreatywną wymianę myśli, która powinna poskutkować nowymi kontaktami pomiędzy „nauką” a „praktyką”, wspólnymi projektami i konstruktywnymi działaniami.

Witając zebranych w imieniu władz uczelni, Prorektor URK ds. Nauki prof. dr hab. Marcin Rapacz również wyraził zadowolenie z licznego udziału producentów, a także hodowców roślin oraz z efektywnego transferu wiedzy naukowej do praktyki rolniczej, ogrodniczej, fitofarmaceutycznej. Za współczesne wyzwanie, które dotyczy biotechnologii, uznał zastosowanie w hodowli nowych technik genomowych (NGT) zmieniających materiał genetyczny organizmów.

Prof. dr hab. Rafał Barański z URK, reprezentujący zarazem Komitet Biotechnologii PAN (jednego z patronów konferencji) nawiązał do idei łączenia ludzi oraz pomysłów. Stwierdził, że w trakcie krakowskiej konferencji zapewne zawiążą się nowe współprace – także podczas nieformalnych rozmów, którym sprzyjały wydarzenia towarzyszące obradom.

Jubileuszowo

16. edycja Ogólnopolskiej Konferencji Kultur In Vitro i Biotechnologii Roślin odbyła się po 50 latach od pierwszej Krajowej Konferencji Kultur Tkankowych, którą zorganizowano w Instytucie Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie. Dwoje uczestników tamtego forum (z 1974 r.), było obecnych w br. w Krakowie – prof. dr hab. Elżbieta Zenkteler i prof. dr hab. Jan J. Rybczyński przewodniczyli sesji plenarnej tegorocznej konferencji, co miało wymiar symboliczny.

Przed rozpoczęciem obrad kilku naukowcom z różnych ośrodków wręczono Dyplomy Uznania od Sekcji Kultur Tkankowych Roślin Polskiego Towarzystwa Botanicznego, honorujące osiągnięcia w przedmiotowych badaniach, co również – w połączeniu ze wspomnianym jubileuszem 50-lecia – miało szczególne znaczenie.

Rosnące znaczenie kultur in vitro i ich wykorzystania

Wykładowcami konferencji, która została dofinansowana ze środków przyznanych przez ministra edukacji i nauki w ramach Programu „Doskonała Nauka II” (KONF/SN/0443/2023/01), byli przede wszystkim naukowcy z krajowych: uniwersytetów rolniczych/przyrodniczych/politechnicznych i medycznych; instytutów badawczych – IO, IHAR, IUNG oraz jednostek PAN-u. Wzięło w niej udział także dwoje zaproszonych, cenionych badaczy z zagranicy – dr Margherita Beruto z Włoch (przewodnicząca Sekcji Roślin Ozdobnych w ISHS, czyli Międzynarodowym Towarzystwie Nauk Ogrodniczych) oraz dr Sergio Ochatt z Francji – światowy autorytet w dziedzinie kultur tkankowych.

Dr Beruto omówiła „Mikrorozmnażanie roślin ozdobnych – jako pomost pomiędzy badaniami naukowymi a produkcją”. Przy okazji, prelegentka przedstawiła globalny obraz branży kwiaciarskiej i szkółkarskiej. Podała mianowicie dane dotyczące wartości produkcji roślin ozdobnych w odniesieniu do świata (53 mld €, z czego 53% przypada na szkółkarstwo) i poszczególnych kontynentów (Europa wciąż dominuje – szacuje się, że UE generuje 40% wspomnianej ogólnej wartości, czyli 21,4 mld €). Wykładowczyni zwróciła zarazem uwagę na wyraźny wzrost znaczenia rejonów produkcji – zwłaszcza kwiaciarskiej – poza naszym kontynentem, czyli Azji, Ameryki Płd. i Afryki.

Według informacji dr Beruto, wartość globalnego rynku mikrorozmnażania (nie tylko roślin ozdobnych) wynosi obecnie 1,6 mld USD i notuje tendencje rozwojowe. Przewiduje się, że do 2030 roku liczba ta zwiększy się o 1,2 mld USD i osiągnie poziom 2,8 mld USD. Najważniejszą kategorią pozostają rośliny ozdobne, w tym storczyki, ale jednym z motorów prognozowanego postępu jest intensyfikacja produkcji in vitro roślin leczniczych.

Na rynku tym na świecie dominują kraje azjatyckie, na czele z Indiami (193 mln roślin rocznie, produkowanych w 78 laboratoriach) i Tajwanem. Europa odpowiada za 40% ogólnej wartości rynku mikrorozmnażania, a Polska jest tu liderem, jeśli chodzi o liczbę roślin produkowanych metodą kultur tkankowych (100 mln w 2015 r.), wyprzedzając Holandię (62 mln), Włochy (50 mln roślin – głównie sadowniczych), Francję (40-50 mln szt.). Prelegentka podkreśliła, że liczby te są przeważnie szacunkowe oraz dodała, że trudno dotrzeć do wiarygodnych danych. Nie zmienia to faktu, że nasz kraj, w którym działa mniej więcej 20 laboratoriów, pozostaje największym europejskim dostawcą materiałów rozmnażanych in vitro.

Prof. dr hab. Małgorzata Podwyszyńska z Instytutu Ogrodnictwa – PIB, która podczas sesji plenarnej omówiła „Kultury in vitro roślin w praktyce ogrodniczej i hodowli”, poinformowała m.in., że Polska eksportuje 80% roślin wyprodukowanych metodą kultur tkankowych, głównie do innych krajów UE. Oprócz komercyjnego mikrorozmnażania, techniki te pozwalają na efektywne otrzymywanie wolnych od chorób mateczników oraz pozwalają na skrócenie procesu tworzenia nowych odmian albo w ogóle umożliwiają otrzymanie kreacji, które nie powstałyby na drodze tradycyjnego krzyżowania (i selekcji), a powstają dzięki postępom biotechnologicznym.

Laboratoria z Polski, ich specjalizacje i kierunki działań  

„Praktycznemu zastosowaniu osiągnięć z dziedziny kultur in vitro i biotechnologii” poświęcono jedną z sześciu sesji konferencyjnych. Prowadząca tę sesję prof. dr hab. Teresa Orlikowska z Instytutu Ogrodnictwa – PIB określiła ją jako „crème de la crème” całego wydarzenia. Wykładowcami byli przedstawiciele czterech firm komercyjnych, które zajmują się mikrorozmnażaniem roślin ogrodniczych, a także reprezentant przedsiębiorstwa hodowlano-nasiennego – firmy PlantiCo Zielonki (laboratorium w Krakowie – Grębałowie), wykorzystującej kultury tkankowe w twórczej hodowli warzyw: ogórka, kapusty, cebuli.



Tadeusz Kusibab omówił funkcjonujące w jego gospodarstwie ogrodniczym w Krakowie – Nowej Hucie laboratorium, które założył w 1981 r. (zaczynał od rozmnażania „w szkle” storczyków jeszcze jako student, przed oficjalnym startem przedsięwzięcia). Obecnie ma w produkcji in vitro bądź w banku w chłodni ok. 500 taksonów roślin, na czele z borówką wysoką – 60 odmian, maliną (34) i jeżyną (17). Z roślin ozdobnych charakterystyczne dla tego laboratorium są różaneczniki (97 odmian), które T. Kusibab rozmnaża metodą kultur tkankowych od 1986 r. Prelegent poinformował, że eksportuje ponad 50% materiału. Współpracuje z hodowcami, by mieć dostęp do poszukiwanych odmian i stale wprowadza nowości. Na potrzeby laboratorium zatrudnia około 20 osób.

Piotr Norwa z firmy Norwa Plants z Piaseczna prowadzi laboratorium wraz z mamą Krystyną, która również była obecna na konferencji. Przedsięwzięcie wywodzi się z gospodarstwa szklarniowego z produkcją kwiatów ciętych gerbery, które założył dziadek obecnego właściciela, a kontynuował tę działalność ojciec – Maciej Norwa. (zmarł w 2017 r.). Laboratorium powstało w 1984 r. – na potrzeby mikrorozmnażania gerbery, które w latach 80. XX w. było jedną z wizytówek polskiego ogrodnictwa. Obecnie laboratorium ma powierzchnię ok. 4000 m2 i jest miejscem pracy 140 osób (w sezonie – dwustu). Wśród wprowadzonych innowacji, jakie wymienił prelegent, znajduje się zastosowanie metod bioreaktorowych w kulturach tkankowych czy też  cyfryzacja procesów produkcyjnych. Firma sprzedaje ok. 10 mln roślin rocznie – większość w plastikowych pudełkach, na sterylnych pożywkach (3. stadium kultur). Aż 70% materiału jest eksportowane – 50% trafia do zachodniej Europy (Holandii, Belgii, Niemiec), 15% do Ameryki Płn., a 5% na trzy inne kontynenty. Asortyment obejmuje 70 rodzajów roślin, przeszło 1000 taksonów – przede wszystkim bylin (m.in. jeżówki, żurawki). Mówiąc o przyszłości, Piotr Norwa wymienił np. konieczność automatyzacji poszczególnych etapów prac w laboratorium. Innym wyzwaniem może też być odgórny nakaz wycofania plastikowych opakowań z obrotu, obecnie powszechnie używanych do przesyłania roślin in vitro.

Wielkotowarową produkcję roślin metodą kultur tkankowych przedstawił również Marcel Zimmerman, który zarządza laboratorium w firmie Vitroflora. Laboratorium to, jako niewielką pracownię założyli w 1984 r. Anna i Karol Pawlakowie. Obecnie zajmuje ono powierzchnię 2500 m2, zatrudnia 150 osób i produkuje rocznie około 15 milionów roślin (bylin, roślin doniczkowych, leczniczych, owocowych), które trafiają do klientów z niemal całego świata. Od 2009 roku posiada, globalnie rozpoznawalny certyfikat holenderskiej inspekcji Naktuinbouw (która monitoruje zdrowotność i jakość materiałów wyjściowych oraz procesów produkcyjnych w sektorze ogrodniczym). Marcel Zimmerman podkreślił, że Vitroflora wypracowała przy tym pozycję jednego z czołowych dostawców elitarnego materiału roślinnego w podwyższonej klasie ‘SEE Elite’, którą legitymuje się niewiele ponad 20 graczy na międzynarodowym rynku roślin ozdobnych. Prelegent zwracał też szczególną uwagę na ekonomiczne aspekty prowadzenia biznesu, jakim jest laboratorium in vitro: jako jedną z innowacji wymienił – oprócz bioreaktorów oraz doświetlania LED-owego w fitotronach – oferowanie kultur nieukorzenionych mikrosadzonek (2. stadium kultur), pozwalających na oszczędności produkcyjne na etapie mikrorozmnażania.

Anna Galant-Jakubowska – kierownik produkcji w firmie Inflora-Kraków sp. z o.o. –zaprezentowała specyfikę tego Iaboratorium kultur tkankowych, które różni się od trzech pozostałych, wcześniej przedstawionych przedsiębiorstw. Inflora to podmiot założony w 1993 r. przez Iris Kientzler (z niemieckiej firmy Kientzler, która znana jest w Polsce m.in. z wprowadzenia na rynek niecierpków nowogwinejskich – z grupy Paradise), mający obecnie siedzibę w podkrakowskich Węgrzcach. Ściśle współpracuje z laboratoriami – należącej do Grupy Kientzlera – firmy Innova Plant, w Niemczech i na Kostaryce. Produkcja w Węgrzcach bazuje na materiale elitarnym dostarczonym „w szkle” z Niemiec i Holandii, który jest tu namnażany i ukorzeniany – nie prowadzi się natomiast inicjacji kultur ani aklimatyzacji gotowych młodych roślin. Klienci Inflory (z grupy Proven Winners – z Niemiec, Polski, USA) otrzymują ukorzenione mikrosadzonki na pożywce agarowej – w sumie ok. 3 mln roślin rocznie. Są to przede wszystkim byliny, na czele z żurawką (Heuchera) i jej sześćdziesięcioma odmianami. Firma zatrudnia 40 osób, bazując na wyspecjalizowanej kadrze z wieloletnim doświadczeniem.

W ostatnim dniu konferencji jej uczestnicy mogli się zapoznać z tym laboratorium (i z laboratorium T. Kusibaba) – na własne oczy zobaczyć procesy produkcyjne oraz zadać wiele dodatkowych pytań.

 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

IPM Essen 2025 – nowości nadchodzącego sezonu (cz. I)

Międzynarodowe targi IPM Essen 2025, które w branży roślin ozdobnych stanowią symboliczne otwarcie sezonu, były jak zwykle, areną prezentacji wielu nowości. To odbywające się w styczniu wydarzenie pozwala zwrócić szczególną uwagę na asortyment związany z [...]

HortiNet_wyszukiwarka
HortiAdNetHortiAdNet