Krok po kroku – w kierunku profesjonalizacji i rozwoju

Tradycje dzisiejszej działalności Gerta Gernéego są ponad 30-letnie. Jako chłopiec, będąc w szkole podstawowej „produkował” warzywa, bratki oraz inne rośliny ozdobne i sprzedawał je sąsiadom. Zachęcony powodzeniem, zwiększał skalę amatorskich upraw, zyskiwał coraz to nowych odbiorców. Nic dziwnego, że podjął naukę w średniej szkole ogrodniczej, a następnie został nauczycielem w belgijskim college’u o tej specjalności.

Przez jakiś czas łączył tę pracę z – rozpoczętą w 2000 r. – produkcją ozdobnych traw (i dalii), ale w 2007 roku zrezygnował z działalności pedagogicznej i oddał się życiowej pasji.

Osiemnaście lat temu założył gospodarstwo w nowej lokalizacji, gdzie prowadzi biznes do dziś, ale już na bardzo dużą skalę – sprzedając rocznie 10 milionów traw i innych bylin w 9-centymetrowych doniczkach.

Szklarnie z zapleczem i kontenerownie

W Sint-Katelijne-Waver G. Gernée nie tylko zakupił kilka działek, ale też przejął dwie szklarnie Venlo, w których poprzedni właściciele produkowali warzywa (głównie pomidory). Ta „ekspansja” traw i bylin odbywała się w dwóch etapach – obecnie gospodarstwo Gerta mieści się w dwóch lokalizacjach w jednej miejscowości.

Najpierw uruchomił on produkcję w hektarowej niskiej szklarni (z 1991 roku) i na sąsiadującej z tym obiektem, zewnętrznej kontenerowni o powierzchni 6 ha (którą następnie powiększył).

W 2021 r. zakupił drugą używaną – ale nowocześniejszą, wyższą – szklarnię, z dużym zapleczem logistycznym (w sumie 4 ha), w którym teraz odbywa się m.in. sadzenie sprowadzonych młodych roślin do doniczek P9. Gospodarstwo Gernée zajmuje dziś łącznie 14 ha.

Obiekty pod osłonami wykorzystywane są przede wszystkim do zimowania roślin wrażliwszych na niską temperaturę i pozwalają na całoroczną działalność, w tym wczesne rozpoczynanie produkcji w danym roku, a tym samym – sprzedaż bylin już we wczesnowiosennych terminach.

Duża skala produkcji i hity z bogatej oferty

Większość roślin z oferty dostępna jest w dużych ilościach, po 5000-250 000 sztuk, ale są też pozycje produkowane w małych ilościach.

Największą popularnością w dziale ozdobnych traw cieszą się: • sesleria jesienna (Sesleria autumnalis) – roczna sprzedaż osiągnęła 250 000 szt., • ostnica cieniutka (Stipa tenuissima) ‘Pony Tails’, • rozplenica (Pennisetum) – z takimi taksonami, jak na przykład niezmiennie pożądane P. alopecuroides ‘Hameln’. W czołówce najważniejszych traw nie brakuje licznych taksonów miskantu (Miscanthus), prosa (Panicum), trzęślicy (Molinia), trzcinnika (Calamagrostis), kostrzewy (Festuca) itd.

Wśród bylin dominują trzy taksony – w ich przypadku produkcja wynosi po około 100 000 szt. rocznie: • werbena argentyńska (Verbena bonariensis), • gaura Lindheimera (Gaura lindheimeri), • rudbekia błyskotliwa (Rudbeckia fulgida) ‘Goldsturm’. Kolejną pozycję zajmuje krwawnik pospolity (Achillea millefolium), z odmianami. Na dużą skalę uprawiane są również m.in. bodziszki czy szałwie, ale pula pożądanych bylin stale się zwiększa

Nowości, niedoceniane rośliny, prawidła rynku

Właściciel dba o stałe wzbogacanie asortymentu. Co roku testuje nowości – produkuje, na próbę po 500 roślin, obserwując ich zdrowotność (to kryterium kazało mu wyeliminować np. szereg taksonów turzyc – Carex sp.) oraz odporność na niską temperaturę, charakter wzrostu i rozwoju, walory dekoracyjne – a dopiero potem na dobre wprowadza wybrane gatunki i odmiany do oferty, polecając je klientom. W 2024 r. w końcowej fazie obserwacji (i już w produkcji) znajdowała się np. miłka zakrzywiona (Eragrostis curvula) ‘Totnes Burgundy’ – ozdobna trawa znosząca suszę i tolerancyjna wobec odczynu podłoża. W obrębie upraw firmy Gernée rzucają się także w oczy wytrzymałe, nieczęsto oferowane gatunki traw, jak choćby piaskownica zwyczajna (Ammophila arenaria, syn. Calamagrostis arenaria).

Targi zielonej branży – GrootGroenPlus 2024

Gert przyznaje zarazem, że z reguły nie jest łatwo wylansować nieznane, nawet bardzo wartościowe rośliny, gdyż architekci krajobrazu bazują na starszym, ugruntowanym doborze. Jako przykład wymienia miskant chiński (Miscanthus sinensis) ‘Volcano’ – o średnich rozmiarach, ładnym pokroju i atrakcyjnych kwiatostanach. W minionym sezonie wyprodukował 3000 szt. tej trawy i miał trudności ze zbytem całości.

Z drugiej strony, trudno przewidzieć, jaka nowość zyska większą popularność. Gert przywołuje przypadek jednego z gatunków przymiotna – Erigeron karvinskianus. Jak mówi, 3 lata temu nie notował żadnego zainteresowania tą byliną, a w ub. r. wyprodukował już 100 tysięcy roślin, w odpowiedzi na szybko się zwiększający popyt.

Gernée podkreśla, że aby sprzedawać nietuzinkowe trawy czy inne byliny i się utrzymać, trzeba mieć w ofercie prawdziwe hity, przyciągające klientów, którzy często dodają następnie ciekawostki do podstawowej listy zamówień. Producent-pasjonat, taki jak G. Gernée musi zadbać o właściwy balans między „masowymi/zwykłymi” a „dodatkowymi/rzadkimi” pozycjami asortymentowymi, aby rachunek ekonomiczny okazał się korzystny dla firmy, która jednocześnie znana jest z interesującej oferty roślin.

Bioróżnorodność, rodzime gatunki

Tendencją, która istotnie wpływa na dobór gatunków i odmian przez Gerta, jest zwiększanie  biologicznej różnorodności w ogrodach i na terenach zieleni, sprzyjanie owadom zapylającym przez właścicieli tych enklaw, poszukiwanie gatunków rodzimych.

W szklarniach i na kontenerowniach w Sint-Katelijne-Waver przybyło więc m.in. jastrunów właściwych (Leucanthemum vulgare), firletek poszarpanych (Lychnis flos-cuculi, syn. Silene flos-cuculi), a nawet lnu trwałego (Linum perenne) – poza już wspomnianymi: werbeną patagońską, gaurą Lindheimera i krwawnikiem pospolitym i in. Wśród ciekawostek, które mogą być polecane m.in. jako składniki łąk kwietnych, jest też żywokost wielkokwiatowy (Symphytum grandiflorum) ‘Hidcote Blue’, znajdujący się w uprawie w gospodarstwie Siergrassenkwekerij Gernée.

Właściciel tego ogrodnictwa ma w produkcji „dziki” zawciąg nadmorski (Armeria maritima) – czyli gatunek (posiada też odmiany, np. ‘Splendens’, ale one są dostępne w wielu innych firmach i nie świadczą o wyjątkowości oferty).

Ozdobne trawy oraz inne byliny – cykl produkcyjny  

Jak informuje Gert Gernée, ozdobne trawy i turzyce rozmnaża we własnym zakresie, a materiały wyjściowe do produkcji innych bylin sprowadza (w multiplatach) z Holandii ze specjalistycznych firm, takich jak Schneider i Florensis.

Wszystkie rośliny produkuje w doniczkach P9, w podłożu torfowym o jednakowym składzie dla wszystkich roślin, z dodatkiem nawozu otoczkowanego o przedłużonym działaniu.

Doniczkowanie rozsad lub ukorzenionych sadzonek („koreczków”) jest zautomatyzowane. Pierwsza część linii technologicznej składa się z urządzeń firmy Demtec (napełniane doniczek substratem torfowym, wykonywanie otworów w podłożu). Druga część to robot przedsiębiorstwa Machinnova z chwytakami, które przenoszą młode rośliny (w „koreczkach”) z multiplatów do otworów w doniczkach P9. Trzecim, ostatnim elementem linii jest inny robot, który wstawia rośliny w doniczkach P9 do plastikowych skrzynek. Wypełnione skrzynki są następnie układane jedna na drugiej w stosy („sztaplowane”) po 10 sztuk i przenoszone na drewniane palety. Palety przewożone są następnie do szklarni.

Doniczki P9 umieszczane są, po 24 sztuki w plastikowych skrzynkach, które służą jako jednostki „operacyjne”, przemieszczane w obrębie gospodarstwa.

Sadzonki lub rozsady posadzone pod osłonami do doniczek P9 (od końca stycznia do wiosny) i tam uprawiane trafiają na kontenerownię przed 1 czerwca. Rośliny pozostają na zewnątrz do jesieni albo do wiosny kolejnego roku. Te wrażliwsze na mróz przewozi się przed zimą do szklarni.

W br. właściciel zamierza dodatkowo zbudować przechowalnię, która zwiększy możliwości zabezpieczania ozdobnych traw i innych bylin przed wyginięciem zimą (w sezonie 2023/24, na skutek okresowego, nieprognozowanego spadku temperatury do – 13⁰C stracił przeszło milion roślin, których w Belgii się nie okrywa).

Sprzedaż

Szczyt sprzedaży przypada na marzec, kwiecień, kiedy to dziennie ekspediuje się nawet 100 000 roślin. Mimo zimowych strat, Gert Gernée uważa ostatni sezon za bardzo udany, wręcz rekordowy – w wymienionych dwóch miesiącach 2024 r. zbyt okazał się o 20-25% większy niż w poprzednim roku, jeśli chodzi o liczbę roślin.

Około 70% ozdobnych traw i innych bylin trafia za granicę – głównie do Holandii (stamtąd część materiału jest reeksportowana) oraz do dwóch innych sąsiadujących z Belgią dużych państw, czyli Niemiec i Francji. Towar z gospodarstwa Siergrassenkwekerij Gernée dociera jednak do niemal wszystkich krajów europejskich, jak podaje Gert. Dodaje on, że regularnie zwiększa się sprzedaż do Polski, a także Włoch, Hiszpanii, Portugalii; wśród rozwojowych (ostatnio) odbiorców wymienia też Kazachstan.

Według informacji G. Gernéego, jego klientami są wykonawcy terenów zieleni oraz producenci finalnych roślin – zwłaszcza niemieccy, holenderscy i francuscy.

Wyzwania

Typowym wyzwaniem są rosnące koszty produkcji i transportu (który Siergrassenkwekerij Gernée zleca zewnętrznym podmiotom). Gert Gerné podaje, że ostatnio firmom spedycyjnym trzeba było płacić 0,10 € za roślinę, podczas gdy jeszcze niedawno wystarczyło 0,02 €/rośl. Jednocześnie klienci nie są skłonni zaakceptować wzrostu cen roślin – według Gerta np. Pennisetum alupecuroides ‘Hameln’ w doniczce P9 kosztowało w 2024 roku tyle samo, co 25 lat wcześniej, czyli 0,50 €/szt.

Nie było więc odwrotu od zwiększania skali produkcji, choć Gert uważa już obecny rozmiar gospodarstwa i liczbę uprawianych roślin za satysfakcjonujące.

Właścicielowi gospodarstwa doskwierają też problemy ze znalezieniem dobrych pracowników (zatrudnia 13 osób na stałe, 3 sezonowo i, dodatkowo latem najmuje młodych praktykantów). Co nietypowe w przypadku zachodnioeuropejskich firm ogrodniczych, przeważają u niego lokalni, belgijscy pracownicy, a ich średnia wieku wynosi 27 lat.

Rozwiązania przyjazne środowisku

Proekologiczne aspekty produkcji stają się coraz ważniejszym kryterium wyboru dostawcy roślin, toteż są coraz częściej wyróżniane w charakterystyce danego dostawcy roślin.

W firmie Gernée woda – zarówno w szklarniach, jak i na zagonach zewnętrznych – krąży w obiegu zamkniętym.

Poza herbicydami (na kontenerowni), nie stosuje się środków ochrony roślin.

Planuje się ponadto rozpocząć próby uprawy ozdobnych traw i innych bylin w podłożach o obniżonej zawartości torfu oraz całkowicie pozbawionych tego składnika, do czego zachęcają nie tylko tendencje rynkowe, ale też rosnące ceny torfu (jak ocenia Gert, za to podłoże musiał płacić w 2024 roku o 20% więcej niż w ostatnich latach).