Hodowla – z pokolenia na pokolenie  

Historia obecnego przedsiębiorstwa Rudy Raes Bloemzaden ma już prawie sto lat. Otóż jego protoplasta Omer Raes założył w 1927 roku gospodarstwo, które zajmowało się polową produkcją bulw begonii (typowa flandryjska specjalizacja ogrodnicza), a także w hodowli tej rośliny – głównie odmian pełnokwiatowych. Do tego doszła uprawa syningii (Gloxinia sp.) i produkcja jej nasion.

Syn Omera – Valère, który przejął firmę w latach 50. XX w., rozwinął hodowlę begonii, uzyskując m.in. odmiany wielokwiatowe, o pofalowanych płatkach (Fimbriata), dwubarwne czy też o zwieszającym się pokroju. Wprowadził też do oferty rośliny rabatowe.

Wnuk założyciela i obecny dyrektor firmy – Rudy zaczął w niej działać pod koniec lat 70. Kontynuował hodowlę tradycyjnych „belgijskich” begonii bulwiastych (wprowadził do asortymentu własną grupę Mascotte), ale też wziął na warsztat kilka innych rodzajów roślin. Między innymi od ponad dwudziestu lat Rudy Raes Bloemzaden prowadzi hodowlę doniczkowych pierwiosnków (F1), które są teraz jednym ze znaków rozpoznawczych tego przedsiębiorstwa. Zawsze wyróżniają one ekspozycję tego przedsiębiorstwa podczas targów IPM Essen, gdzie wystawca z Destelbergen unaocznia zwiedzającym bogactwo barw i kształtów kwiatów swoich prymuli. Kryteria hodowlane R. Raesa to m.in.: nietypowe ubarwienie kwiatów, ich duże rozmiary, wyrównanie terminów kwitnienia odmian danej grupy (serii).

Dwanaście lat temu jego nietuzinkowa kreacja hodowlana – Primula vulgaris Zebra Blue – została nagrodzona jednym z medali w konkursie nowości IPM Essen. W marcu 2022 r., w  trakcie belgijskich targów Florall w Waregem, uhonorowano z kolei nową odmianę Rubens Antique Rose – o pełnych, ciekawie zabarwionych i pachnących kwiatach. Cała grupa Rubens określana jest jako duże osiągnięcie hodowlane – jak podaje Rudy Raes, uznana została za „najlepszą wśród pełnokwiatowych pierwiosnków osiągalnych na rynku”.

Oprócz tych niebanalnych kreacji (Specials), w asortymencie prymuli firmy z Destelbergen są też standardowe odmiany – o pojedynczych kwiatach w jednolitych kolorach, z grup (uszeregowanych wg wczesności): Primus, Evie, Ambie, Rambo Mid, Tobie, Charlie, Rambo Late, Cabaret.

Wśród nowości z pierwiosnkowej oferty firmy Rudy Raes na 2023 r. znajduje się sporo kreacji ulepszonych (Improved), np. wczesna Evie Rose Impr. o intensywniejszej różowej barwie pojedynczych kwiatów. Sporo nowych pozycji asortymentowych pojawiło się w innej wczesnej, ale pełnokwiatowej grupie Rosebud (kwitnienie styczeń, początek lutego), m.in. odmiana Rosebud Tutti Frutti o niebanalnej kolorystyce (różowo-morelowo-żółtej) czy też mieszanka Rosebud Mix. Ze średnio wczesnych, u których kwitnienie przypada w okresie I-II, warto wymienić choćby odmianę Ringostar Cherryblossom (dominująca barwa – różowa i wyraźny ciemniejszy pierścień w centralnej części kwiatu, jak u całej grupy Ringostar) czy też mieszankę odmian z grupy RAESberry (z widocznym czerwonym oczkiem) – RAESberry Mix. Jeśli chodzi o średnio późne prymule (II-III), ofertę wzbogacono m.in. o 5 nowości w grupie Charlie, w tym o „wiosenną” mieszankę Charlie Daffodil Mix.

Nowoczesna produkcja materiałów wyjściowych

Przede wszystkim jednak Rudy Raes unowocześnił gospodarstwo i zmienił jego charakter, a także na dobre wkroczył na międzynarodowy rynek dostawców nasion i rozsad roślin ozdobnych. Jak wspomina Rudy Raes, inspiracją dla niego była wizyta w USA i zwiedzenie tamtejszych firm, które już w latach 80. i 90. na szeroką skalę prowadziły produkcję materiałów wyjściowych w tacach wielodoniczkowych (siewki w koreczkach torfowych umieszczonych w tych paletach). Wdrożył więc w Destelbergen podobny system i „PowerPlugs”. W 2005 roku, wraz z rozwojem rynku roślin balkonowo-rabatowych rozmnażanych wegetatywnie dodał do oferty ukorzenione sadzonki, zaczynając od petunii z grupy Surfinia.

Materiały wyjściowe sprzedawane są obecnie do wielu klientów w Belgii i zagranicą (głównie z Francji). Roczne obroty do 2022 roku przekraczały 8 mln €. Rudy Raes współpracuje z różnymi znanymi firmami hodowlano-nasiennymi, których odmiany ma w swoim katalogu.

Oprócz profesjonalnych ogrodników, firma obsługuję też podmioty prowadzące sprzedaż wysyłkową roślin.

Hi-tech

W takiej „fabryce” rozsad i ukorzenionych sadzonek konieczne jest dobre wyposażenie techniczne szklarni (mobilne stoły, zautomatyzowany wewnętrzny system ich transportu, komputerowa kontrola klimatu, fertygacja, doświetlanie asymilacyjne itp.). Niezbędne są także inne nowoczesne sprzęty –  linie do wysiewu nasion (Conic System) oraz sadzonkowania, wypełniania paletek roślinami (koreczkami) gotowymi do spedycji (roboty TTA), etykietowania, a także oprogramowanie niezbędne do realizacji zamówień, z zaawansowanym systemem kodów kreskowych. Tace – z przedsiębiorstwa Modiform – nadają się do recyklingu.

Obecnie Rudy Raes dysponuje obiektami szklarniowymi o łącznym areale 4,3 ha. Stopniowo przechodzi z doświetlania lampami sodowymi na LED-owe, które na razie zainstalowano na powierzchni około 5000 m². Woda i pożywka nawozowa krążą w obiegu zamkniętym – do dezynfekcji cieczy, która jest przeznaczona do powtórnego użycia, stosuje się promienie UV. Gromadzona i wykorzystywana jest deszczówka (rezerwuar zbudowany w gospodarstwie ma pojemność 7 mln l).

Właściciel, który prowadzi firmę wraz z dziećmi – córką Elfie i synem Thierrym, planuje dalsze innowacje. Chodzi zwłaszcza o rozwiązania, które pozwoliłyby na oszczędności w zużyciu energii (głównie elektrycznej). I tak zainstalowano panele fotowoltaiczne. Rozważano też montaż kogeneratora CHP, lecz w kryzysowej sytuacji, którą przeżywa rynek, i dużej niepewności co do jutra, okazało się to nieuzasadnione ekonomicznie. Mniej więcej w połowie 2022 roku R. Raes oceniał, że koszty produkcji wzrosły w jego gospodarstwie o 15% w porównaniu z 2021 r.

Największy problem stanowiły ceny energii, zwłaszcza gazu, który jest głównym paliwem do ogrzewania szklarni w tym gospodarstwie, ale posiada ono też techniczną możliwość korzystania z oleju opałowego. Rudy Raes miał podpisaną do końca 2022 r. umowę na dostawę gazu o stałej cenie. Gdy kontrakt wygasał, właściciele codziennie przyglądali się więc cenom paliw i wtedy, kiedy w przypadku oleju były one korzystne, zgromadzili pewien jego zapas. W ostatnich, najzimniejszych miesiącach mieli zatem możliwość wyboru między olejem a gazem, co okazało się bardzo dobrym rozwiązaniem; obecnie cena gazu spadła w porównaniu z najbardziej krytycznym okresem 2022 r., gdy była 10-, a nawet 20-krotnie wyższa (szczytowe notowania – w sierpniu ub. r.) niż w poprzednim sezonie, i jest 3 razy wyższa.

Energia elektryczna również podrożała. Właściciele na bieżąco sprawdzają jej ceny prognozowane na następny dzień oraz wybierają godziny, w których prąd jest tańszy, aby włączyć doświetlanie upraw. Przeprowadzili również testy, aby zminimalizować czas doświetlania, a zarazem zachować jakość materiałów wyjściowych, co ma na celu utrzymanie kosztów tego zabiegu na akceptowalnym poziomie. Jak podaje Elfie Raes, cena energii elektrycznej w sierpniu 2022 r. osiągnęła 711 €/MWh, a teraz spadła do 115 €/MWh, przy czym może się zmieniać z dnia na dzień.

Szeroki asortyment firmy Rudy Raes Bloemzaden

W ofercie przedsiębiorstwa jest ok 2400 pozycji asortymentowych, od wspomnianych już pierwiosnków, bratków i innych wczesnowiosennych roślin, poprzez gatunki balkonowo-rabatowe, po byliny i kwitnące rośliny doniczkowe, jak cyklameny.

W ostatnich latach pojawiły się w ofercie grupy produktów, które zwracają szczególną uwagę finalnych klientów – są zgodne z rynkowymi trendami: Fabulous Foliage (rośliny balkonowo-rabatowe, np. Coleus, oraz byliny, jak Heuchera czy Hosta, o ozdobnych liściach), More Than Grasses (ozdobne trawy i turzyce), Sassy Succulents (wybrane sukulenty z rodzajów Crassula i Echeveria),   Grow & Eat (rośliny użytkowe – amatorskie warzywa, truskawki, zioła). Ostatnią z kategorii wprowadzono w ub. r.

Dla wypełnienia luki w rocznym cyklu produkcyjnym i zapewnienia pracy 41 stałym pracownikom, uruchomiono dodatkową uprawę hortensji w doniczkach (od ukorzeniania sadzonek w szklarni, po uzyskanie półproduktów), trwającą 2,5 miesięcy. Po zimowo-wczesnowiosennym szczycie dostaw typowych dla firmy R. Raes materiałów wyjściowych, następuje bowiem przestój, którego nie da się całkowicie zniwelować za pomocą rozsad pierwiosnków.

Testy, pokazy    

Rudy Raes mówi, że jednym z warunków sukcesu jest sprawdzanie nowych odmian, zanim zostaną włączone do oferty. Służą temu testy oraz obserwacje, jakie właściciele przedsiębiorstwa prowadzą co roku. Dotyczą one łatwości ukorzeniania się sadzonek, a także cech roślin finalnych, ważnych dla sprzedawcy detalicznego i konsumenta. Obserwacje roślin w trakcie sezonu wegetacyjnego odbywają się na zapleczu gospodarstwa – w ogrodzie pokazowym (Trial Gardens). Miejsce to udostępniane jest co dwa lata przez 3 sierpniowe dni zwiedzającym – profesjonalistom z branży kwiaciarskiej. Ostatnie takie dni otwarte odbyły się 14-16.08. 2022 r.

Bogata kolekcja odmian zawierała, jak zwykle wiele nowości. Rośliny eksponowano zarówno w pojemnikach (wiszących oraz stojących), jak i na poletkach gruntowych. Nie chroniono ich przed panującymi warunkami atmosferycznymi, tak aby testy pokazały rzeczywistą wartość poszczególnych odmian.

Jak podkreślają gospodarze, prezentacje w Destelbergen – w przeciwieństwie do czerwcowych FlowerTrials® i większości innych balkonowo-rabatowych dni otwartych, które organizowane są we wcześniejszym okresie lata – dają możliwość oceny odmian pod koniec sezonu, a więc pogłębiają lub weryfikują wiedzę na temat potencjalnych hitów kolejnego roku.