Ambitne cele strategii

Do końca 2030 roku planowana jest redukcja o 50% zużycia chemicznych środków ochrony roślin (szczególnie środków wysokiego ryzyka) i antybiotyków w hodowli zwierząt. Zmniejszeniu mają ulec straty składników pokarmowych o 50% przy jednoczesnym zachowaniu żyzności gleby – ograniczy to zużycie nawozów sztucznych o co najmniej 20%. Kolejnym założeniem strategii jest zwiększenie udziału rolnictwa ekologicznego do 25% powierzchni gruntów ornych.

Strategia „Od pola do stołu” propaguje bardziej zrównoważoną konsumpcję żywności, zdrowe odżywianie oraz ma ograniczyć straty i marnotrawienie żywności.

Największe wyzwania

Największym wyzwaniem jest opracowanie do końca 2021 roku krajowego planu działania, który będzie kluczowy dla rolnictwa w nadchodzących latach. Realizacja celów strategii „Od pola do stołu” wymaga szeregu działań m.in. dostosowań technologicznych, głównie o charakterze inwestycyjnym. Plan działań na rzecz rolnictwa ekologicznego pomoże stymulować podaż i popyt produktów ekologicznych.

Jednym z najtrudniejszych zadań, będzie zwiększenie udziału rolnictwa ekologicznego w Polsce. Obecnie areał gospodarstw, w których stosowane są metody ekologiczne stanowi 3,5%, co daje piąte miejsce od końca wśród krajów Unii Europejskiej. Dla porównania w Austrii areał ten obecnie wynosi 26%.

Mała ilość gospodarstw ekologicznych związana jest w dużej mierze z brakiem wiedzy rolników na temat tego sposobu uprawy roślin. W związku z tym kluczowe znaczenie ma edukacja rolników. W trakcie konferencji podkreślano, że tylko dzięki odpowiedniej wiedzy merytorycznej producenci rolni będą w stanie prawidłowo prowadzić uprawę ekologiczną, która będzie mogła przynosić im ekonomiczne zyski. Do tego potrzebna jest współpraca z naukowcami i instytucjami rolniczymi.

Kolejnymi trudnościami o jakich mówią polscy rolnicy jest bardzo rozbudowana biurokracja dotycząca dokumentacji gospodarstwa ekologicznego i otrzymywania certyfikatów. Przepisy są  skomplikowane i czasochłonne.

Bardzo istotne znaczenie w realizacji celów strategii „Od pola do stołu” ma wsparcie finansowe ze strony rządu i UE. Rolnictwo ekologiczne musi być nadal promowane poprzez kampanie, które zapewnią zaufanie konsumentów i zwiększą popyt na żywność ekologiczną. Jak pokazują badania statystyczne konsumenci doceniają wartość produktów ekologicznych.

Ochrona roślin i metody uprawy

Uprawa roślin zgodnie z metodą ekologiczną wymaga dużej wiedzy (odpowiednia kolejność prac agrotechnicznych, dobór odmian, sposób ochrony roślin) oraz zwiększonych nakładów pracy i czasu. Do ochrony roślin w rolnictwie ekologicznym zarejestrowane są preparaty dopuszczone do stosowania na terenie Rzeczypospolitej. Powinno się ich używać zapobiegawczo, ze względu na specyficzny skład (głównie substancje naturalne) i mechanizm działania.

Rolnictwo ekologiczne nie stanie się jednym sposobem uprawy roślin w UE. Strategia „Od pola do stołu” skupia się przede wszystkim na ograniczeniu chemizacji rolnictwa. Nie zakłada całkowitej rezygnacji z wykorzystania nawozów i chemicznej ochrony roślin ale kładzie duży nacisk na właściwe i odpowiedzialne stosowanie pestycydów. Zgodnie z metodą Integrowanej Produkcji Roślin (IP) chemiczne środki ochrony roślin (ś.o.r.) mogą być użyte dopiero gdy już nie działają metody biologiczne i agrotechniczne.  Konsekwentne prowadzenie integrowanej ochrony roślin zapewnia plonowanie na stabilnym poziomie oraz dotrzymanie norm jakościowych plonu. Metodyki IP obowiązują w Polsce od 2004 roku i bardzo ważne jest, żeby te zalecenia uprawy były stosowane w praktyce rolniczej.

Obok rolnictwa ekologicznego i IP na terenie UE będzie nadal funkcjonować rolnictwo konwencjonalne ale zmniejszy się areał upraw prowadzonych tą metodą. Ochrona roślin będzie także trudniejsza, ze względu na ilość wycofywanych substancji aktywnych ś.o.r.