Systemy produkcji truskawki 

Farma New Forest Fruit została założona w 2008 roku. Prezesem zarządu jest Sandy Booth. Firma specjalizuje się w produkcji truskawek. Rocznie dostarcza na rynek 700 ton truskawek, 50 ton malin, 10 ton borówki czernicy i 5 ton borówki. Obecnie, po 16 latach funkcjonowania na rynku, to wiodący producent truskawek w Wielkiej Brytanii. W firmie stawia się na jakość owoców – jest ona na pierwszym miejscu. Obecnie produkcja się odbywa się w 7 lokalizacjach, a są to szklarnie, tunele do wczesnej i do całorocznej produkcji. Firma produkuje truskawki w trzech systemach – mini tabletop, tabletop, NGS.

Mini tabletop to system niskich stelaży uprawowych, pozwalający na przyspieszenie owocowania. Jest to system wykorzystywany do wczesnych zbiorów. Standardem jest tabletop, czyli produkcja owoców na wysokich stelażach uprawowych, na których rozkładane są maty wypełnione substratem. NGS (New Growing System) to zupełnie nowy system który został niedawno wdrożony w firmie New Forest Fruit (więcej na ten temat poniżej).

New Forest Fruit notuje 23 mln funtów obrotu rocznie, zatrudnia 550 pracowników. Pakowania jest wyposażona w trzy nowoczesne linie, dwa kanały chłodzące „blast chiller”. Firma rocznie na rynek brytyjski dostarcza 12 mln punnetek owoców, głównie truskawek.

Obecnie całkowita roczna produkcja truskawki wynosi 5 tys. ton, a uprawy łącznie zajmują 85 ha. 4450 ton owoców jest produkowane w tunelach, a 550 ton w szklarniach. Co roku w całym gospodarstwie sadzonych jest 4,2 mln roślin, co obejmuje 100% nasadzeń. W New Forest Fruit nie pozostawia się na kolejny rok żadnych roślin, nie ma truskawek plonujących dwa lata. Obecnie wiodące odmiany w uprawie to Ania, Favori, Florice, Cantus, Murano, Malling Centenary, Lady Isla, Lady Isabella, Lady Grace i Lady Emma. Co roku w firmie jest testowane 60 różnych odmian truskawki z całego świata w poszukiwaniu lepszych propozycji dla odbiorców.

– Na 1 m2 w tunelach foliowych sadzi się 6 roślin Favori, podczas gdy w przypadku odmiany Malling Centanary sadzi się 12 szt./m2. Favori to odmiana truskawki, która charakteryzuje się bardziej rozbudowaną częścią nadziemną. Aby zapewnić jej odpowiednią przestrzeń do wzrostu, zarówno liści, jak i korzeni, zaleca się sadzenie w mniejszej gęstości – stąd 6 roślin na m². Malling Centenary to odmiana o bardziej kompaktowym wzroście, co pozwala na gęstsze sadzenie – nawet 12 roślin na m². Ta odmiana może lepiej radzić sobie w takich warunkach, a dzięki gęstszemu rozmieszczeniu można zwiększyć wydajność i plon na danym obszarze.

Co poza truskawkami?

New Forest Fruit jest producentem nie tylko truskawek, lecz także producentem snacków i wina (b58winery.com). Irek Wypasek uważa, że należy szukać innych opcji w biznesie niż tylko stawiać na jeden produkt. Snacki to liofilizowane owoce wyprodukowane w najnowszej technologii. Liofilizacja jest inaczej zwana suszeniem sublimacyjnym. Jest to proces konserwacji żywności polegający na usunięciu wody przez zamrażanie i sublimację. Ostatnio bardzo modny sposób na przetwarzanie żywności z zachowaniem jej walorów.

Kolejną uprawą w New Forest Fruit, poza truskawką, jest szparag. Rocznie w tym gospodarstwie produkuje się 50 ton szparagów. Powierzchnia ich nasadzeń wynosi 7,5 ha. Są to najwcześniej zbierane i dostarczane na lokalne rynki szparagi w UK, uprawiane w systemie Coir Rise Bed. Jest to to metoda uprawy roślin w specjalnie przygotowanych podniesionych zagonach z wykorzystaniem włókna kokosowego (coir) jako podłoża uprawowego. Jest to nowoczesne podejście, które zdobywa popularność dzięki swojej efektywności oraz korzyściom zarówno dla roślin, jak i środowiska. W produkcji w gospodarstwie New Forest Fruit są odmiany Gijnlim, Aspalim i Erasmus.

Uprawa szparaga w systemie Rise Coir Bed (fot. firmowe NFF)

Firma dostarcza swoje produkty do 6 głównych sieci supermarketów w Wielkiej Brytanii, jak m.in. Sainsbury’s, Aldi, Marks&Spencer, Tesco.

Linia do pakowania truskawek w opakowania top-seal (fot. firmowe NFF)

W nowym systemie NGS

W części swoich obiektów New Forest Fruit stosuje nowoczesny system uprawy truskawki, jakim jest NGS (New Growing System). NGS powstał w momencie gdy problemem było sprostanie wymaganiom w stosunku do wody i podłoża. Firma ma obecnie 50 lat, a przygotowana technologia jest efektem pracy na 700 ha własnej produkcji. Technologia ta została opatentowana. Obecnie wykorzystywana jest w więcej niż 20 krajach.

W przeciwieństwie do standardowych systemów rynnowych, NGS jest znacznie tańszym rozwiązaniem. System jest lekki, wykonany ze znacznie mniejszej ilości surowców niż w przypadku standardowo stosowanych stelaży pod worki wypełnione substratem. W NGS uprawa roślin odbywa się w perforowanych rękawach umieszczonych w wiszących stelażach z drutu. Racjonalność tego systemu to także efekt wypełnienia rękawa niewielką ilością podłoża (5-7 l/mb). To zapewnia maksymalne napowietrzenie korzeni roślin, co sprzyja lepszemu wzrostowi. Dzięki konstrukcji i używanym materiałom korzenie szybciej się nagrzewają niż w standardowych systemach rynnowych. W przypadku NGS nie ma konieczności wymiany podłoża w każdym sezonie. To wpływa na znaczne obniżenie kosztów. A dodatkowo nie ma odpadów w postaci folii, w której znajduje się substrat. Można w obrębie rynny wymienić substrat bez usuwania folii. W systemie NGS wykorzystywany jest obieg pożywki (recyrkulacja), co także obniża koszty.

Nowe systemy NGS do uprawy truskawki gwarantujące zwiększenie zbiorów z jednostki powierzchni (fot. firmowe NFF)

NGS można stosować w dwóch zagęszczeniach. Jeden to system tzw. podwójnych rzędów, gdzie rzędy są rozmieszczone co 50 cm. To pozwala na umieszczenie 120 – 200 tys. roślin/ ha. To jest dwa razy wyższe zagęszczenie niż w przypadku standardowych systemów uprawy. W systemie podwójnych rzędów truskawki są na jednym poziomie przez większość czasu uprawy, a jedynie w okresie prowadzenia prac pielęgnacyjnych i zbioru są opuszczane i później ponownie podnoszone. Pozwala to na lepsze wykorzystanie przestrzeni w obiektach. Podobne zagęszczenie można uzyskać w systemie rotacji rzędów roślin. Rośliny są przesuwane w obrębie dwóch poziomów. Takie nasadzenia pozwalają na podwojenie nie tylko liczby roślin na jednostkę powierzchni, ale także plonów. Okazuje się, że rośliny truskawki nie są na tyle duże, aby konkurować o światło. Nadają się do uprawy w takich zagęszczeniach.

NGS w dużym zagęszczeniu nie jest tanim systemem. Nie będzie opłacać się w praktyce w tych krajach, gdzie koszty produkcji nie są jeszcze tak wysokie, jak w Europie. Będzie dobrym rozwiązaniem dla tych rejonów produkcji, gdzie grunt jest drogi, w szklarniach z drogim wyposażeniem, gdzie koszty m.in. ogrzewania są bardzo wysokie (więcej plonu w tych samych kosztach produkcji). NGS będzie także sprawdzał się tam, gdzie koszty pracy są bardzo wysokie. W Wielkiej Brytanii dzięki tym systemom, rotacyjnym szczególnie, można ograniczyć koszty zbioru owoców o ok. 20-25%.

Analiza kosztów produkcji

Irek Wypasek zwrócił także uwagę na wzrost cen pracy (stawek godzinowych) w ciągu ostatnich 16 lat o 113%. Okazuje się, ze w tym okresie cena truskawek wzrosła jedynie o 43%. Zadał pytanie, czy przy dużym wzroście kosztów pracy nadal będzie można z dużym powodzeniem prowadzić biznes jagodowy.

Analiza kosztów pokazuje, że koszt zbiorów stanowi 16% całkowitych kosztów, prace pielęgnacyjne 20% (postawienie tuneli, sadzenie, opuszczanie i zakładanie folii), pakowanie 6% pozostałe prace 11%. Pozostałe koszty w tym nawadnianie, sadzonki, ochrona roślin to 47%. Ten wykres pokazuje, że 53% całkowitych kosztów w firmie wpływa na wynik finansowy.

Podstawowa jednostka miary robocizny to roboczogodzina na poszczególne czynności, takie jak sadzenie, napełnianie worków, odchwaszczanie, nakrywanie agrowłókniną, rozkładanie worków do sadzenia, czy wykonywanie zabiegów ochrony. Dzięki dokładnej rejestracji prac w systemie m/h można dokładnie dokonać analizy wydajności.

Ochrona truskawki przed mączniakiem za pomocą UV (fot. firmowe NFF)

Każdy pracownik jest wyposażony w kod kreskowy i każda operacja jest opatrzona kodem kreskowym. Pracownik ma numer i jest rejestrowana każda czynność, którą wykonuje. – Zanim przystąpi się do planowania kosztów robocizny należy wziąć pod uwagę wiele czynności – przede wszystkim są to właściwy dobór odmian i znajomość finalnego odbiorcy owoców. Od tego zależy koszt pielęgnacji roślin (przygotowanie obiektu, sadzenie, pielęgnacja, nawadnianie, obsługa tunelu), koszt zbioru i koszt pakowania – przekazał I. Wypasek.

Efektywność można zwiększyć poprzez reorganizację pracy. Należy zawsze szukać nowych rozwiązań. Wraz z nastaniem nowych pracowników – kierownika pakowni i kierownika produkcji – można było zmienić pewne stałe czynności. Pozwoliło to na oszczędności, m.in. znaczne zmniejszenie kosztów zbioru. W kwestii innych czynności wprowadzenie stawek godzinowych także pozwoliło na spadek kosztów.