PODosłonami.pl

Głośno o firmie Ter Laak Orchids

Ostatnio w Polsce można się było zapoznać z nowinkami zastosowanymi w obiektach tej firmy podczas webinarium pt. „Zamykamy obieg w rolnictwie – zrównoważone wykorzystanie energii w szklarniach”. Organizatorem wydarzenia, które odbyło się w październiku ub. r., była  Ambasada Królestwa Niderlandów i z jej inicjatywy zaprezentowano przedstawicielom polskiej branży ogrodniczej niektóre rozwiązania z Wateringen, nawiązujące do tematyki szkolenia.

Na świecie o firmie Ter Laak Orchids było głośno między innymi w 2018 r., z powodu przyznania jej tytułu „Międzynarodowego Ogrodnika Roku” – International Grower of the Year (IGOTY), w konkursie organizowanym przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Producentów-Ogrodników, AIPH. W tym samym roku gospodarstwo otrzymało też nagrodę krajową – od holenderskiego Ministerstwa Ekonomii i Klimatu, za wkład w ekologiczne rozwiązania technologiczne. Wcześniej właściciele odbierali inne laury (jak „Ranking the Grower” w 2011 r.), co zapewne zachęcało ich do dalszych starań i podnoszenia poprzeczki.

Przedsiębiorstwo Ter Laak Orchids zostało ponadto wyróżnione Nagrodą Szklanego Tulipana (Glazen Tulp Award) 2021 w kategorii „Kwitnące rośliny pokojowe” – w  konkursie  organizowanym przez aukcję Royal FloraHolland i honorującym giełdowe nowości poprzedniego roku – za Phalaenopsis ‘Marvellous Pink’.

Kontynuacja i modernizacja

Bracia ter Laakowie kontynuują działalność rodziców, którzy założyli firmę ogrodniczą w 1954 r., uprawiając warzywa, a później doniczkowe storczyki. Eduard i Richard postawili na wąską specjalizację i produkcję wyłącznie storczyków falenopsis wysokiej jakości, sukcesywnie zwiększając skalę działalności i ją unowocześniając.

Przełomem było powiększenie gospodarstwa Ter Laak Orchids w 2011 r., kiedy w Wateringen zbudowano nową szklarnię z zapleczem logistycznym (w sumie ok. 8 ha). Wprowadzono wówczas wiele ciekawych innowacji. Oprócz tych opisanych w artykule „Odjazdowe storczyki”, warto wymienić również m.in. dachową cieniującą kurtynę zewnętrzną GreenTop® (z cieniówką OLS 60 firmy Gintec), która zamocowana jest do kalenicy i nie zasłania rynien dachowych – nad kurtyną zainstalowane są tak, by w możliwie niewielkim stopniu blokowały dostęp światła do szklarni, rzędy paneli słonecznych (w sumie 270 szt.), produkujących energię elektryczną w ilości 4 kWh/m² na rok.

W 2011 r. najbardziej rewolucyjny okazał się jednak transport wewnętrzny storczyków w systemie „wędrujących roślin” WPS (Walking Plant System) i z automatyzacją ich sortowania  oraz przygotowywania ich do sprzedaży – Plant Ordering System (rozwiązania te niedługo potem wdrożyła polska firma JMP Flowers, która także w ostatnich latach mocno postawiła na doniczkowe storczyki.

Szklarnia z soczewkami – jedyny taki obiekt na świecie

Kolejna poważna rozbudowa gospodarstwa Ter Laak Orchids przypadła na 2018 r. Wówczas jego powierzchnia powiększyła się do 17,5 ha. Postawiono szklarnię, do której ogrzewania w nowatorski sposób wykorzystuje się energię słoneczną. Ten obiekt nowej generacji, którego wykonawcą jest firma Technokas (montaż instalacji i róznorodnego wyposażenia zlecono natomiast przedsiębiorstwom takim, jak m.in.: Certhon, Erfgoed, Hortilux, Priva, Stolze), zajmuje 5 ha. Ma wysokość 8,10 m (łączna wysokość całego obiektu – wraz z drugim poziomem, który jest charakterystyczny dla produkcji w systemie wdrożonym w tym gospodarstwie – wynosi 11,70 m).

Jest to „szklarnia światła dziennego” (po niderlandzku Daglicht Kas). Została zaprojektowana przez Technokas, we współpracy z Uniwersytetem w Wageningen (WUR), gdzie w 2005 r. testowano prototypowy 1 m² tej cieplarni. W gospodarstwie Ter Laak Orchids pierwsze, próbne 3800 m² „szklarni światła dziennego” powstało w 2013 r., a po pozytywnych rezultatach uprawy prowadzonej tam od maja 2014 r., zdecydowano się na realizację wspomnianej dużej inwestycji w 2018 r.

Istotą rozwiązania pod nazwą Daglicht Kas jest zainstalowanie w dachu obiektu – od strony południowej – soczewek Fresnela. Są one wmontowane pomiędzy podwójne szyby, którymi pokryto tę część połaci dachowej (na całości zastosowano szkło dyfuzyjne), mające 4 powłoki antyrefleksyjne. Soczewki skupiają promienie słoneczne, które – dzięki zainstalowanemu wewnątrz szklarni dwuosiowemu mechanizmowi śledzenia słońca – trafiają na ruchome, czarne kolektory rurowe z przepływającą wodą. W efekcie jest ona podgrzewana przez energię słoneczną i może być użyta do ogrzewania obiektu uprawowego – zamiast lub jako uzupełnienie wody ogrzewanej za pomocą gazu (ocenia się, że dzięki zastosowaniu metody z soczewkami, które skupiają promienie słoneczne, uzyskuje się ekwiwalent ok. 20 m³ gazu na każdy metr kwadratowy szklarni). W zależności od temperatury na zewnątrz, ciepło jest wykorzystywane od razu bądź magazynowane (m.in. w zbiornikach buforowych, których w całym gospodarstwie jest 5 i mają łączną pojemność 15,5 tys. m³). System z soczewkami spełnia swoje zadanie w okresie od lutego do końca października.

Dach szklarni światła dziennego (Daglicht Kas) – lewa połać ma wbudowane soczewki, które skupiają promienie słoneczne, fot. Ter Laak Orchids

Według informacji przedsiębiorstwa Ter Laak Orchids, ogrzanie obiektu Daglicht Kas wymaga o 25% mniej gazu niż innych nowoczesnych szklarni. Na realizację projektu otrzymano rządową dotację SDE (stymulującą rozwiązania, które dotyczą zrównoważonej produkcji energii i przeciwdziałają zmianom klimatycznym). Jak podaje firma Ter Laak Orchids, koszt metra kwadratowego „szklarni światła dziennego” jest wyższy o 100 € w porównaniu z budową „zwykłej” szklarni. Właściciele gospodarstwa zakładają, że dzięki dużej oszczędności gazu, inwestycja w nowy obiekt zwróci się w ciągu ok. dwóch lat (eksploatację rozpoczęto w lutym 2019 r ), ale rzeczywista długość tego okresu zależeć będzie od bieżących cen paliwa.

Warto dodać, że w wyposażeniu gospodarstwa Ter Laak Orchids znajdują się 3 kogeneratory CHP o mocy 5,5 MW i 4 pompy ciepła.

Doświetlanie i system chłodzenia

Uprawa wysokiej jakości, niezawodnie kwitnących w określonym terminie storczyków falenopsis wymaga między innymi doświetlania asymilacyjnego oraz zachowania odpowiednich reżimów temperaturowych.

Młode rośliny przebywają w dziale szklarni o temperaturze 28⁰C i są doświetlane wysokoprężnymi lampami sodowymi SON-t, które dodatkowo podnoszą temperaturę powietrza. Natomiast na kolejnych etapach uprawy (tzw. chłodzenie, stymulujące kwitnienie – 8 tygodni w temp. 19⁰C oraz finalny etap – temp. około 20⁰C) stosuje się w nowym obiekcie doświetlanie LED-owe.

Wprowadzono tu tzw. aktywną wentylację, która dotyczy  kontroli klimatu i dokarmiania roślin dwutlenkiem węgla. Między innymi wilgotność powietrza reguluje się z wykorzystaniem kanałów powietrznych, poprzez które zasysane jest suchsze powietrze z zewnątrz (np. w nocy, gdy zaciągnięte są kurtyny cieniująco-energetyczne), rozprowadzane następnie tunelami powietrznymi umieszczonymi pod stołami uprawowymi.

System chłodzenia (z firmy Certhon) wykorzystuje m.in. pompy ciepła i 125 jednostek JSK ustawionych w szklarni, które absorbują ciepłe powietrze znad roślin i wdmuchują je do kanałów powietrznych pod stołami, skąd jest odprowadzane.

Oszczędne gospodarowanie wodą

W 2017 roku wybudowano nowy podziemny rezerwuar pozwalający na magazynowanie dużej ilości wody deszczowej. Woda (a także pożywka nawozowa) jest przed podaniem roślinom dezynfekowana i krąży w obiegu zamkniętym.

Własne odmiany i koncepcje marketingowe

W gospodarstwie Ter Laak Orchids w uprawie znajduje się 200 odmian storczyków falenopsis, w tym własne kreacje tej firmy, która prowadzi hodowlę. Za najbardziej wyróżniające się swoje odmiany właściciele uważają takie, jak: Rhone, Lempa i Magdalena.

Większość roślin produkowana jest w doniczkach 12-centymetrowych. Eksportowane są – m.in. za pośrednictwem giełdy Royal FloraHolland – do centrów ogrodniczych i kwiaciarń w całej Europie.

Firma Ter Laak Orchids opracowuje różne koncepcje sprzedaży storczyków – z wartością dodaną (jak „Muse”, „Spirit” czy „Marvellous”) – i prezentuje je w Centrum Inspiracji, które wchodzi w skład gospodarstwa w Wateringen. Miejsce to stanowi zarazem „poligon doświadczalny” – pozwala sprawdzić, które pomysły są najlepiej odbierane przez klientów.

Przez prawie 20 lat przedsiębiorstwo Ter Laak należało do dużej holenderskiej grupy producentów roślin ozdobnych Decorum, jednak od stycznia 2021 r. działa na rynku samodzielnie i sprzedaje swoje storczyki pod własną marką Mimesis.