PODosłonami.pl
Uprawa chryzantemy
Chryzantemy to rośliny ze światowej czołówki. W międzynarodowym obrocie największe znaczenie mają kwiaty cięte chryzantemy, które oferowane są przez cały rok. W Polsce uprawa chryzantem dotyczy głównie roślin w doniczkach, produkowanych na 1 listopada, z przeznaczeniem do dekoracji grobów. Większość pochodzi z gospodarstw ogrodników zajmujących się sezonowymi uprawami kwiaciarskimi, wśród których chryzantemy następują zwykle po „rabatówce”.
Chryzantemy są roślinami dnia krótkiego, który jest warunkiem ich zakwitania. Uprawa sterowana, z okresowym zaciemnianiem roślin, pozwala otrzymać kwitnienie w określonym terminie.
Typowymi zabiegami w przypadku chryzantem doniczkowych są też uszczykiwanie pędów, usuwanie pąków bocznych (w uprawie na 1 pęd), retardowanie roślin za pomocą regulatorów wzrostu, które pomaga uzyskać zwarte, rozkrzewione od dołu okazy.
Odmiany chryzantem
Niewiele jest roślin, które mogą się równać z chryzantemami, jeśli chodzi o różnorodność odmian i kolorystykę kwiatów (kwiatostanów).
Odmiany do uprawy na kwiaty cięte dzielą się na wielkokwiatowe (np. grupy Anastasia, Creamist, Vienna, Boris Becker), gałązkowe (np. grupy Radost, Zembla) i Santini (o drobnych koszyczkach kwiatostanowych). Niektóre odmiany można uprawiać zarówno na 1 pęd, jak i gałązkowo. W grupie Santini cenione są u nas odmiany o intensywnie zielonych kwiatostanach (np. Froggy, Country), chętnie używane przez florystów.
Odmiany chryzantem do uprawy w doniczkach należą do trzech kategorii: drobnokwiatowe (np. grupy Jasoda, Staviski), „średniokwiatowe” (np. grupy Time, Mount, Kodiak) i wielkokwiatowe (np. Bilkis, grupy Komodo, Sunberry, Passionement).
Na polskim rynku przeważają kreacje pełnokwiatowe, podczas gdy na świecie bardzo popularne są – zwłaszcza w przypadku chryzantem gałązkowych – te o pojedynczych koszyczkach kwiatostanowych (np. grupy Bacardi, Chic).
Sadzonki chryzantem
Sadzonki chryzantem oferują polskim ogrodnikom specjalistyczne krajowe gospodarstwa, które zwykle prowadzą mateczniki tych roślin (odmian licencjonowanych przez poszczególnych hodowców) w swoich szklarniach lub tunelach foliowych. Zajmują się też ukorzenianiem na miejscu zielnych sadzonek chryzantem, pobieranych z tych mateczników i umieszczanych w kostkach torfowych, doniczkach typu paper pot lub paletach wielodoniczkowych wypełnionych podłożem. Ukorzenione w ten sposób sadzonki to najczęściej zamawiany przez ogrodników materiał wyjściowy, od którego zaczynają swoją produkcję gotowych, kwitnących roślin w doniczkach albo ciętych kwiatów chryzantem. Część ogrodników korzysta z sadzonek („sztobrów”), które ukorzenia we własnym zakresie.
Podłoże dla chryzantem
Podłoże do uprawy chryzantem (w doniczkach) to przeważnie substrat torfowy. Oprócz torfu wysokiego (frakcja podstawowa to 0-25 mm), są w nim odpowiednie dodatki, jak nawóz PG-Mix, nawóz wapniowo-dolomitowy, zwilżacz, a niekiedy też glinka, która zwiększa kompleks sorpcyjny podłoża, korzystnie wpływa na wzrost i rozwój roślin. Zalecane pH podłoża wynosi około 6,0.
Sadzenie chryzantem
Ukorzenione sadzonki chryzantemy, które ogrodnicy kupują w specjalistycznych firmach, sadzone są na gruntowe zagony w szklarniach lub tunelach z produkcją kwiatów ciętych bądź do doniczek. Są to typowe doniczki produkcyjne lub charakterystyczne misy, w których w Polsce uprawiana i oferowana jest duża część chryzantem doniczkowych – większe okazy tych roślin. W misach umieszczane jest zwykle po kilka ukorzenionych sadzonek chryzantem.
Nawożenie chryzantem
Chryzantemy należą do roślin o dużych wymaganiach pokarmowych, dlatego właściwe nawożenie ma kluczowe znaczenie dla powodzenia ich uprawy. Oprócz dawki startowej nawozu (zwykle PG-Mix), która znajduje się w profesjonalnych substratach ogrodniczych, dokarmia się chryzantemy regularnie w trakcie produkcji roztworami nawozów rozpuszczalnych w wodzie, wraz z podlewaniem (fertygacja). Skład takich pożywek nawozowych różni się, zależnie od fazy wzrostu i rozwoju roślin. W przypadku doniczkowej uprawy chryzantemy w podłożu torfowym, na stołach zalewowych, zalecane przez dr. Jacka Nowaka z Instytutu Ogrodnictwa poziomy makroskładników w pożywce to (w mg/dm3): • dla fazy wegetatywnej roślin N 217, P 62, K 285, • podczas zaciemniania N 110, P 31, K 144, • dla fazy generatywnej (wzrost i rozwój kwiatów) N 140, P 46, K 254. Zalecane EC pożywki waha się od 1,4 (zaciemnianie) do 2,7 mS/cm.
Ochrona chryzantem
Chryzantemy mogą być porażane lub atakowane przez wiele chorób i szkodników.
W przypadku wirusów, z których najgroźniejszy dla chryzantem jest wirus brązowej plamistości pomidora (TSWV), nie ma sposobów na zwalczanie choroby. Ważne jest więc zapobieganie zawleczeniu i wystąpieniu tych patogenów na plantacji produkcyjnej (zdrowe sadzonki, zwalczanie szkodników, zwłaszcza wciornastka zachodniego, który jest najważniejszym wektorem TSWV, a także niszczenie chwastów w obiektach uprawowych i w ich pobliżu).
Do najczęstszych i najuciążliwszych chorób grzybowych chryzantemy należą rdza (Puccinia horiana) i szara pleśń (Botrytis cinerea), której zapobiega prawidłowy klimat pod osłonami (nie za wysoka wilgotność, nie za niska temperatura).
Najpowszechniejsze szkodniki chryzantem to wciornastki, a także przędziorek chmielowiec, do których zwalczania polecane są aktualnie zarejestrowane środki ochrony roślin.
