Dorota Łabanowska-Bury: Od czego zależą potrzeby wodne truskawki?

Anna Tryngiel-Gać: Potrzeby wodne roślin zależą w największym stopniu od przebiegu pogody – to bardziej dotyczy upraw polowych. W uprawie pod osłonami najbardziej istotne są specyficzne cechy gatunkowe oraz wielkości roślin. Przebieg pogody – także pod osłonami – wpływa na wysokość parowania z powierzchni gleby (ewaporacja) oraz roślin (transpiracja). Suma parowania nazywana jest ewapotranspiracją rzeczywistą. Wartość ewapotranspiracji określonego gatunku roślin szacuje się poprzez wyznaczenie tzw. ewapotranspiracji wskaźnikowej (ETo), która określa zdolność  atmosfery do wywołania parowania wody z powierzchni pokrytej roślinami przy optymalnej wilgotności gleby. Ewapotranspiracja określonego gatunku roślin (ETR) określana jest za pomocą tzw. współczynników roślinnych (k). Wartość współczynnika jest charakterystyczna dla gatunku i zmienia się w poszczególnych fazach rozwojowych roślin. Wysokość potrzeb wodnych zależna jest także od wielkości roślin, co uwzględnia współczynnik poprawkowy (wp%).

DŁB: A jak to wszystko wyliczyć?

ATG: Wyznaczanie potrzeb wodnych należy podzielić na 3 etapy. Pierwszy etap to szacowanie ewapotranspiracji wskaźnikowej Eto (I); drugi to szacowanie ewapotranspiracji określonego gatunku roślin ETR, a w ostatnim etapie szacowana jest ewapotranspiracja określonego nasadzenia ETR*.

DŁB: Jakich danych do tych szacunków potrzebuje plantator?

ATG: W pierwszym etapie należy oszacować ewapotranspirację wskaźnikową ETo, co można zrobić wykorzystując wzór:

ETo = α T

α – współczynnik wyznaczony empirycznie

T – średnia temperatura dnia

Tmin – temperatura minimalna, Tmax – temperatura maksymalna

Do podstawienia do tego wzoru wykorzystuje się dane dotyczące wartości współczynnika α , który różni się w zależności od miesiąca wegetacji. Dane współczynnika przedstawione są w tabeli 1.

Następnie szacujemy ewapotranspirację np. dla truskawki – ETR-truskawki, znowu wykorzystując prosty wzór. Współczynnik k można pobrać z tabeli 2, w której zawarte są wartości współczynnika k dla truskawki. Poniżej podaję także przykładowe wyliczenie dla plantacji truskawki.

ETR-truskawki = k*ETo

W ostatnim etapie szacujemy ETR-truskawki z uwzględnieniem wielkości roślin – ETR-truskawki*

Przykład wyznaczania wp% :

Rozstawa roślin – 0,9 m x 0,3 m

Wymiary pionowego rzutu roślin – 0,6 m x 0,3 m

Powierzchnia jednej rośliny – 0,6 m x 0,3 m = 0,18 m²

Powierzchnia plantacji przypadająca na jedną roślinę 0,9 m x 0,3 m = 0,27 m²

% zacienienia gruntu przez rośliny (0,18 m²/0,27 m²) * 100% = 66,67%

Wartość współczynnika odczytujemy z wykresu (100%). Ewapotranspiracja tego nasadzenia = 100% ETR-truskawki.

Przykład obliczania ETR-truskawki*

Dane:

Data 15 VI

Plantacja truskawki: rozstawa – 0,9 m x 0,3 m, pow. rzutu korony – 0,6 m x 0,3 m = 0,18 m2

Temperatura: Tmin = 13, Tmax = 25, Tśrednia  = (13+25)/2 = 19,0

ETo = 0,19 * 19,0 = 3,61 mm

ETR-truskawki = 0,9 * 3,61 mm = 3,25 mm

Ewapotranspiracja plantacji po uwzględnieniu zacienienia gruntu przez rośliny

ETR-truskawki* = 100% 3,25 mm = 1 * 3,25 mm = 3,25 mm

Oznacza to, że do zaspokojenia potrzeb roślin truskawki w danym dniu potrzeba 3,25 mm wody.

DŁB: Czy stacje pogodowe są w stanie jakoś wspomóc plantatorów w określaniu potrzeb wodnych dla roślin w poszczególnych fazach wzrostu?

ATG: Oczywiście że tak, możemy uzyskać z nich dane dotyczące temperatury powietrza, a zaawansowane stacje liczą również ewapotranspirację wskaźnikową. Dziś dostępne na rynku stacje pogodowe to już bardzo zaawansowane technologicznie narzędzia wyposażane w równego typu czujniki i różnorakie sensory. Oprócz informacji o temperaturze, opadach, wilgotności powietrza, prędkości wiatru czy promieniowaniu słonecznym stają się dzisiaj źródłem wiedzy o roślinach i procesach zachodzących w glebie. Każdy producent musi jednak zwrócić uwagę na to, jaki sprzęt kupuje i jak może go wykorzystać. Nadal wielokrotnie widzę, że ogrodnicy korzystają jedynie z funkcji termometru do alarmowania ryzyka związanego z przymrozkiem (spadkiem temperatury poniżej 0°C), czy do sprawdzenia ilości wody jaka spadła w wyniku opadu.

DŁB: Gdzie można znaleźć więcej informacji na temat nawadniania i fertygacji truskawki?

ATG: Źródeł informacji jest wiele. Warto jednak korzystać ze sprawdzonych informacji. W ramach badań prowadzonych w Instytucie Ogrodnictwa – PIB w Skierniewicach uruchomiona została profesjonalna platforma internetowa. Nazwaliśmy ją Internetową Platformą Wspomagania Decyzji Nawodnieniowych i jest dostępna pod adresem www.ipwdn.inhort.pl. Możecie tam Państwo znaleźć szereg informacji dotyczących i nawadniania, i nawożenia, a także jak najbardziej fertygacji, jako nowego sposobu dostarczania roślinom składników pokarmowych na coraz większej liczbie plantacji krzewów i roślin jagodowych.

Rozmawiała: Dorota Łabanowska-Bury