Truskawki są bardzo aktywne metabolicznie

Co to oznacza? Wysoka aktywność metaboliczna oznacza, że tempo wydzielania etylenu jest niskie, ale ze względu na charakterystyczne wysokie tempo oddychania (50-100 ml CO₂ na kg owoców na godzinę, przy 20°C), są to owoce łatwo psujące się i mogą być przechowywane przez bardzo krótki okres. Chyba, że zostaną zastosowane odpowiednie technologie hamujące te procesy lub mocno je spowalniające.

Psucie się truskawek może być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak m.in. przejrzałość, porażenie przez grzyby patogeniczne, utrata wilgoci, uszkodzenia mechaniczne. Wśród technik, które były testowane w ciągu ostatnich lat w kraju i zagranicą w celu spowolnienia procesu psucia się owoców, jest stosowanie zmodyfikowanej atmosfery i gazów, jadalnych powłok i inteligentnych opakowań, różnego rodzaju promieniowania oraz zabiegów chemicznych.

Zabiegi przed zbiorem

Głównym problemem po zbiorze w przypadku większości owoców jagodowych, w tym truskawek jest grzyb patogeniczny Botrytis cinerea – czynnik sprawczy szarej pleśni. Choroba często nie jest widoczna na owocach w czasie zbioru, a objawia się dopiero w fazie po zbiorach, podczas transportu i sprzedaży. Jest to duży problem dla podmiotów zajmujących się handlem. Plantatorzy często przed zbiorem, z zachowaniem karencji, powinni stosować zabiegi fungicydowe mające na celu zapobieganie chorobom w okresie pozbiorczym (post-harvest). W okresie pomiędzy zbiorami można także wykorzystać środki biologiczne zawierające mikroorganizmy: Amylo-X WG, Serifel, Serenade ASO, Polyversum oraz zawierające inne substancje niechemiczne, jak np. Laminone, Nutivax, Romeo, Plantivax czy Vaxiplant SL. 1-dniową karencję mają także środki: Kenja 400 SC, Prolectus 50 WG i Teldor 500 SC, a także Limocide i Pesticol. W szklarniach i pod osłonami można wykorzystać także produkt Julietta. Jako zapobiegawczy przeciwko szarej pleśni truskawek będzie działał także Botector.

Optymalne warunki przechowywania

W przypadku truskawek jest to temperatura na poziomie 0°C i wilgotność względna 90-95%. W takich warunkach, truskawki mogą być przechowywane przez 7 do nawet 10 dni. Jednak okres przechowywania w dużej mierze zależy od obchodzenia się z owocami podczas i po zbiorach. Temperatura przechowywania w znacznym stopniu wpływa na fizjologiczne i biologiczne zmiany zachodzące w owocach truskawek. Literatura zagraniczna* wskazuje, że przechowywanie owoców w zakresie temperatur 0-1°C (32 i 34°F) i wilgotności względnej 90-95% wydłuża okres przydatności owoców do spożycia, a równocześnie minimalizuje pogorszenie stanu fizjologicznego i ogranicza występowanie zgnilizny wywołanej przez patogeny.

Przechowywanie w niskiej temperaturze wpływa również na zwiększenie twardości owoców, kwasowość miareczkową, całkowitą zawartość rozpuszczalnych substancji stałych, zawartość kwasu askorbinowego i całkowitą zawartość terpenów w owocach truskawek; ponadto stres związany z odwodnieniem jest bardziej dotkliwy w przypadku truskawek przechowywanych w temperaturze pokojowej.

Zmodyfikowana atmosfera, którą można wytworzyć poprzez zwiększenie stężenia CO₂ i redukcję O₂ dała dobre wyniki w przechowywaniu truskawek. Pakowanie w worki polietylenowe zmniejsza oddychanie, zachowuje dobrą jakość i przedłuża okres przydatności do spożycia.  Korzyści z obniżonego poziomu tlenu i podwyższonego poziomu dwutlenku węgla w opakowaniach typu MAP obejmują ograniczenie oddychania, opóźnienie mięknięcia owoców i zmiany parametrów smakowych i aromatu, a także ograniczenie rozwoju chorób grzybowych (gnicie). Skład MAP zalecany dla truskawek wynosi 5-10% O₂ i 15-20% CO₂ i 70-80% N.

Najlepiej zbadać

I to właśnie zrobili naukowcy reprezentujący m.in. Uniwersytet Rolniczy w Krakowie. Swoje wyniki opisali w anglojęzycznej publikacji**. Przez trzy sezony (2018-2020) badali właściwości przechowalnicze trzech powtarzających owocowanie odmian truskawki: San Andreas®, Albion® i Murano®.

W zależności od zastosowanej technologii krótkoterminowe (7-dniowe) przechowywanie truskawek znacząco wpłynęło na wskaźniki jakości owoców. Najwyższą jakość przechowywanych truskawek udało się uzyskać w przypadku przechowywania owoców w warunkach kontrolowanej atmosfery (CA; Controlled Atmosphere). Takie warunki zapewniły możliwość uzyskania najwyższej trwałości owoców i najniższą naturalną utratę masy truskawek. Technologia wykorzystania specjalnych opakowań z modyfikowaną atmosferą (MAP; Modified Atmosphere Packaging) zapewniały podobny dobry efekt przechowywania truskawek. Truskawki przechowywane w workach MAP (produkt dostępny na rynku to worki Xtend) charakteryzowały się najniższą intensywnością oddychania, a ponadto worki MAP skutecznie ograniczały utratę masy przechowywanych truskawek.

Jakość truskawek przechowywanych w warunkach normalnej atmosfery (NA), czyli w zwykłej chłodni była nieco niższa w porównaniu z owocami przechowywanymi w kontrolowanej i zmodyfikowanej atmosferze. W efekcie zastosowania tej technologii były one bardziej miękkie i na skutek znacznie wyższej intensywności oddychania – znacznie niższej jakości. Ponadto procent zgniłych owoców, choć ogólnie niski, zawsze był najwyższy wśród truskawek przechowywanych w NA.

Jakość truskawek zależała również od okresu zbioru owoców. Truskawki zebrane później, w porównaniu z tymi zebranymi wcześniej, charakteryzowały się ogólnie wyższą twardością, niższą kwasowością i niższą intensywnością oddychania.

Wnioski z badań dla praktyki

Truskawki takich odmian, jak San Andreas®, Albion® i Murano® uprawiane pod foliowymi daszkami charakteryzują się dobrą zdolnością do przechowywania, dzięki czemu zachowują wysoką jakość i trwałość po 7 dniach przechowywania.

Termin zbioru miał istotny wpływ na wartość analizowanych wskaźników jakości truskawek. Owoce zebrane w najpóźniejszym terminie (wrzesień lub październik) charakteryzowały się wyższą twardością i stosunkiem ekstraktu do kwasów, a także niższą intensywnością oddychania w porównaniu do truskawek z wcześniejszych zbiorów (lipiec i sierpień).

Kontrolowane (CA) i zmodyfikowane (MAP) warunki przechowywania zapewniły lepszą jakość truskawek w porównaniu do normalnej, standardowej atmosfery (NA). Świadczy o tym niższy współczynnik oddychania truskawek, mniejsza utrata masy oraz zazwyczaj wyższa twardość, kwasowość i zdrowotność owoców. Wartości wskaźników jakości dla truskawek przechowywanych w kontrolowanej atmosferze i w workach MAP były często porównywalne. Z tego powodu opakowania MAP mogą być zalecane jako podobnie skuteczna i znacznie tańsza metoda krótkoterminowego przechowywania truskawek, niż kontrolowana atmosfera.

Truskawki ‚San Andreas’. (A i B) – Truskawka uprawiana w technologii w opisanym doświadczeniu, (C) – Przechowywanie truskawek w workach MAP, (D) – ‚San Andreas’ po tygodniu przechowywania w workach MAP, (E) – ‚San Andreas’ po tygodniu przechowywania w atmosferze powietrza, (F) – ‚San Andreas” po tygodniu przechowywania w kontrolowanej atmosferze

* Physical, Chemical and Processing Postharvest Technologies in Strawberry (2019)

** The Effect of Harvest Date and Storage Conditions on the Quality of Remontant Strawberry Cultivars Grown in a Gutter System under Covers (2022)

Fot. Źródło: publikacja The Effect of Harvest Date and Storage Conditions on the Quality of Remontant Strawberry Cultivars Grown in a Gutter System under Covers (2022)