Krótka historia rozwoju produkcji rozsady w grupie

Wszystko zaczęło się w 1997 roku w miejscowości Piaski od niewielkiej szklarni o powierzchni 0,5 ha. Grzegorz Krasoń wraz z żoną Agatą stopniowo rozbudowywali to gospodarstwo i doskonalili się w produkcji rozsady warzyw. Obecnie znajdują się tam szklarnie o powierzchni 5 ha oraz 1 hektar hartownika. Następną inwestycją grupy były szklarnie w Złotowie (a dokładnej w miejscowości Święta koło Złotowa). W 2013 roku rozpoczęto tam produkcję rozsady w szklarniach na powierzchni 3 ha, następny 3-hektarowy obiekt uruchomiono w 2016 roku. Powierzchni tej towarzyszy 1,8 ha hartownika, a wkrótce powstanie kolejne 0,5 ha hartownika.

Najnowszy zakład powstał w Kisielach, produkcję rozsady rozpoczęto w nim w 2019 roku. Znajduje się tam obecnie 4 ha szklarni i ponad 1 ha hartownika. Planowana jest budowa kolejnych 3,5 ha szklarni, które mają być uruchomione w ciągu najbliższych 2 lat, oczywiście  towarzyszyć im będzie kolejny hartownik.

Kolejną inwestycją GPR Krasoń był zakup obiektów o powierzchni 9 ha w Kowalewie w okolicach Kalisza. Do tej pory na całej tej powierzchni były uprawiane ogórki brodawkowe, w tym sezonie na części (2 ha) produkowana jest rozsada selera, a na 7 ha nadal są uprawiane ogórki brodawkowe. Obecnie w całej Grupie Krasoń do produkcji rozsad przeznaczone jest 21 ha powierzchni uprawowych.

Nowoczesne zaplecze techniczne

Najnowsze rozwiązania techniczne funkcjonują w obiektach w Kisielach i w Złotowie. Produkcja rozsady jest mocno zautomatyzowana – transport wewnętrzny odbywa się platformami, dotyczy to zarówno transportu tac czy skrzynek z siewnika do szklarni, jak i ze szklarni na powierzchnię hartownika, a także pakowania skrzynek z rozsadą. Również produkcja rozsady warzyw szklarniowych jest mocno zautomatyzowana – pracują urządzenia do sortowania siewek, sadzarki, wózki do ustawiania kostek z rozsadą oraz do jej rozstawiania oraz robot do wbijania patyczków bambusowych w kostki z rozsadą warzyw szklarniowych – takie urządzenie pracuje w obiekcie w Kisielach. Właściwie wszystko co można było zmechanizować czy zautomatyzować w tym najnowszym obiekcie Grupy zostało wprowadzone.

Produkcja rozsady w GPR Krasoń, liczby i tendencje

W ostatnich latach ciągle rośnie zapotrzebowanie na rozsadę warzyw. W naszej grupie jeszcze nie tak dawno roczna produkcja rozsady warzyw wynosiła około 200-250 mln sztuk, od 3 sezonów produkujemy już ponad 450 mln sztuk rozsad rocznie – informuje Michał Krasoń. Wśród rozsad warzyw polowych w ostatnich kilku latach nastąpił mocny wzrost produkcji brokułów, następnie kapusty głowiastej białej, bardzo mocno rośnie także  produkcja rozsady sałaty oraz pomidora polowego – to są niemal podwojenia zamówień w porównaniu do lat 2019 i 2020. Większość rozsad jest przeznaczona na rynek krajowy, ale coraz więcej, około 8% ogólnej produkcji, jest eksportowane m.in. do Finlandii, krajów Bałtyckich, Holandii, Czech, Słowacji, Słowenii, Węgier i do Niemiec.

W całej grupie Krasoń w ubiegłym sezonie wyprodukowaliśmy ponad 435 mln rozsad warzyw polowych – mówi Karol Grzeczka, kierownik produkcji z zakładu w Złotowie Wiodącymi gatunkami są brokuł, kapusta głowiasta, sałata, pomidor polowy, kalafior oraz seler.

Niewielki udział w produkcji ma rozsada do upraw ekologicznych – jest to w skali roku około 5 mln sztuk roślin różnych gatunków (m.in. brokuł, cebula kapusta głowiasta biała, ogórek, papryka, sałata, seler). Ekologiczne rozsady są produkowane w szklarniach w Piaskach, ich produkcja nie zwiększa się w ciągu ostatnich lat.

Produkcja rozsad warzyw szklarniowych w minionym sezonie wyniosła 13 mln sztuk, są to głównie, bo aż w 91% pomidory, ogórki stanowią jedynie 9% tej liczby. W produkcji rozsady pomidorów do uprawy pod osłonami dominują rośliny szczepione – jest to 86% tej produkcji. Ponadto zdecydowana większość klientów zamawia rozsadę gotową do ustawiania na matach w szklarni – jest to 83% zamówień, tylko 17% produkcji to młode rośliny pomidora (25-dniowe) i z roku na rok ta liczba się zmniejsza.

Kilka słów o produkcji rozsady w Złotowie

W tym najdalej na północ wysuniętym zakładzie produkcja rozsady trwa niemal przez cały rok, oczywiście z różnym natężeniem w poszczególnych okresach. Rozpoczyna się od pierwszych wysiewów pomidorów szklarniowych pod koniec września – na dostawy pod koniec listopada. Zdecydowana większość roślin pomidorów szklarniowych jest dostarczana do klientów w grudniu i styczniu. Rozsady pomidora są także produkowane na letnie nasadzenia, do uprawy w skróconym cyklu.

Produkcja rozsady warzyw polowych rozpoczyna się od początku stycznia od wysiewów sałat, kapusty i kalafiora, pod koniec stycznia startują wysiewy selerów korzeniowych, w marcu zaczyna się produkcja rozsady pomidorów polowych. Produkcja rozsady sałaty prowadzona jest przez większość sezonu – w ubiegłym roku ostatnie rośliny sałaty wyjeżdżały ze Złotowa na początku października.

Doświetlanie w szklarniach rozsadowych rozpoczyna się od początku produkcji rozsady pomidorów – od października – i  jest kontynuowane podczas produkcji młodych roślin wszystkich gatunków warzyw, nawet do 10 maja – w zależności od przebiegu pogody i ilości naturalnego promieniowania słonecznego w danym sezonie – informuje Karol Grzeczka. Każdy gatunek jest doświetlany zgodnie z jego wymaganiami, ale uogólniając pomidory standardowo doświetla się maksymalnie przez 18 godzin w ciągu doby, a rozsady warzyw polowych przez 12 godzin.

Produkcja pod nowymi modułami LED w układzie hybrydowym

Początkowo do doświetlania były wykorzystywane wyłącznie wysokoprężne lampy sodowe (HPS), ponad 20 lat temu miały one jednak mniejsze moce niż obecnie i mniejszą wydajność – dawały światło o gęstości strumienia fotonów 60-70 µm/m²/ w ciągu sekundy, a teraz we wszystkich zakładach pod lampami HPS osiągamy wartości od 80 do 115 µm/m²/s – mówi Michał Krasoń. – Zdecydowaliśmy się na zakup lamp LED, aby uzyskać wyższe wartości promieniowania. W Złotowie chodziło nam nie tyle o oszczędności zużycia energii elektrycznej, ale właśnie o zwiększenie ilości światła. Dzięki zainstalowaniu lamp Fluence VYPR 3p R8 na powierzchni 3 hektarów szklarni, w układzie hybrydowym z dotychczasowymi lampami HPS, poprawiliśmy wyniki z 80 na 125 µm/m²/s i to przy takim samym zużyciu energii, jak wcześniej, przy użyciu wyłącznie HPS-ów – dodał.

Takie same lampy z firmy Fluence montowane są obecnie w szklarniach w Kisielach, również w układzie hybrydowym z obecnymi lampami HPS. Tam nowa inwestycja pozwoli podnieść ilość światła ze 110 do 125 µm/m²/s, a także zmniejszyć zużycie energii o 25%.

Dlaczego producenci rozsady zdecydowali się na wybór tych właśnie lamp. Jak informuje Michał Krasoń różne moduły LED były w ich szklarniach testowane już od 4 lat. Ważną cechą dla niego był równomierny rozkład  światła przy układzie hybrydowym. Nawy szklarni rozsadowych w Złotowie mają 12,80 m szerokości i lampy wiszą nie na kratownicach, ale na profilach biegnących wzdłuż nawy – w każdej nawie znajdują się dwa takie profile i na nich na przemian zawieszone są lampy HPS i LED, w układzie szachownicy. Przy modułach VYPR 3p R8 z firmy Fluence ogrodnicy ze Złotowa uzyskali zadowalające wyrównanie i poziom światła.

Moduły Fluence VYPR 3p R8 dają światło o spektrum 80% barwy czerwonej, 10% zielonej i 10% niebieskiej. Jak wyjaśnia Michał Krasoń w ich produkcji potrzebne są lampy dające uniwersalne spektrum światła, bo przez cały sezon w tych samych szklarniach produkowane są rozsady różnych gatunków warzyw. – Oczywiście, przed zakupem prowadziliśmy research u znajomych ogrodników z różnych krajów. Przede wszystkim jednak moduły te były wcześniej u nas testowane przez jeden sezon i sprawdziły się.

Przyszłość – układ hybrydowy czy full LED?

Producenci rozsad z GPR Krasoń na razie stawiają na doświetlanie hybrydowe. – Jeszcze do niedawna większość producentów rozsady, również w Holandii, doświetlało rośliny wyłącznie lampami HPS, teraz producenci powoli zaczynają przechodzić na doświetlanie hybrydowe. Obecnie w całej Europie jest tylko kilku producentów rozsady, którzy korzystają wyłącznie z modułów LED – w Niemczech, w Holandii i we Francji – mówi Michał Krasoń.

– Po przejściu na doświetlanie hybrydowe widzimy różnice w klimacie w szklarni – w rozkładzie temperatury i wilgotności. Dlatego dajemy sobie parę lat na pracę w układzie hybrydowym, zanim będziemy podejmować kolejne decyzje – np. o przejściu na system doświetlania wyłącznie lampami LED – dodaje.

Na pytanie skierowane do panów Michała i Karola, czy widzą różnicę między roślinami produkowanymi w poprzedniej technologii doświetlania, wyłącznie lampami HPS, a tymi, produkowanymi z doświetlaniem hybrydowym HPS plus VYPR 3p R8, odpowiedzieli, że oczywiście tak, ale najważniejsze, że ich klienci widzą tę różnicę – a do odbiorców dotarły pierwsze rozsady pomidorów spod takiego układu lamp.

– Odbieramy telefony od naszych klientów, którzy mówią, że wyraźnie widać, że te rośliny rosły pod innymi lampami. Rozsada ma inny pokrój – rośliny są bardziej zwarte, liście lepiej rozwinięte, lepiej wykształcone i silniejsze są pędy boczne, a grona bardziej rozwinięte – mówi Michał Krasoń.

Producent rozsady ze Złotowa zwrócił uwagę, że przy doświetlaniu hybrydowym z użyciem modułów Fluence VYPR 3p R8 jest także ten pozytywny aspekt, że wizualna ocena roślin w czasie produkcji jest łatwiejsza, niż przy doświetlaniu tylko LED-ami emitującymi wyłącznie światło czerwone i niebieskie, bez udziału światła zielonego. Przy doświetlaniu tylko światłem czerwonym i niebieskim nie widzimy kolorów tak, jak w świetle dziennym. Co równie ważne, pan Michał pozytywnie ocenił przebieg inwestycji i doradztwo. – Było pełne wsparcie ze strony firmy zarówno techniczne jak i dotyczące aspektów ogrodniczych, specjaliści z Fluence Niko Kirsten, Leo Lansbergen i Peter Hendrix mają dużą wiedzę na temat fotobiologii i wspierają ogrodnika w czasie inwestycji – podsumowali panowie Michał i Karol.

Grupa Producentów Rozsad Krasoń

Fluence