Pepo aphid-borne yellows virus

Wirus został po raz pierwszy wykryty w Mali, a następnie stwierdzono go w kolejnych krajach afrykańskich (RPA, Wybrzeże Kości Słoniowej, Tanzania, Kenia, Uganda i archipelag Majotta), a ponadto w Syrii. W 2015 r. wirus został stwierdzony w Grecji na arbuzie (Citrullus lanatus), a następnie we Włoszech na cukinii (Cucurbita pepo convar. giromontiina), gdzie współwystępował z kwarantannowym w UE wirusem kędzierzawki liści pomidora z New Dehli (Tomato leaf curl New Delhi virus). Wirus ten poraża rośliny z rodziny dyniowatych (Cucurbitaceae). Poza arbuzem i cukinią do jego żywicieli zalicza się dynię zwyczajną (Cucurbita pepo), dynię piżmową (Cucurbita moschata) i dynię olbrzymią (Cucurbita maxima), a także melona (Cucumis melo).

Charakterystycznym objawem wywoływanym przez wirusa są żółtaczki liści oraz mozaiki. W uprawach arbuza przyczyniał się on do obniżenia plonów. Wirus przenoszony jest przede wszystkim przez mszyce. Ponadto może być on przenoszony na roślinach do sadzenia i częściach roślin gatunków żywicielskich. Wstępna ocena zagrożenia ze strony wirusa przeprowadzona przez Europejskie Biuro ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) przy użyciu narzędzia „PeMoScoring” pozwoliła uznać go za agrofaga stwarzającego potencjalne zagrożenie fitosanitarne w Unii Europejskiej.

A – Rośliny zakażone przez mszyce dyniowate ; B – Objawy na liściach zakażonych przez mszyce dyniowate. C- Rośliny zakażone wirusem CCYV; D- Objawy na liściach zakażonych wirusem CCYV (fot. CC BY-NC 4.0, https://www.researchgate.net/publication/369683258_Incidence_of_Virus_Diseases_in_Major_Cultivated_Areas_of_Watermelon_and_Melon_in_Chungbuk_Province)

Phenacoccus solenopsis

Szkodnik jest czerwcem mączystym (Hemiptera: Pseudococcidae) porażającym ok. 300 gatunków roślin zielnych i zdrewniałych. Do najważniejszych żywicieli należą: bawełna (Gossypium spp.), pomidor (Solanum lycopersicum), papryka (Capsicum spp.), ketmia (Hibiscus rosa-sinensis), złocienie (Chrysanthemum spp.), figowiec (Ficus spp.) i winorośl (Vitis spp.). Występuje on w Azji, Afryce, Ameryce Północnej, Środkowej i Południowej oraz Oceanii (Australia, Nowa Kaledonia). Ponadto został on stwierdzony na południu Europy (Cypr, Francja, Grecja, Turcja, Włochy). Jest to gatunek ciepłolubny, stąd na roślinach gruntowych może rozwijać się na południu Europy, gdzie został już stwierdzony w kilku krajach. W strefie klimatu umiarkowanego, w tym w Polsce, mógłby on rozwijać się w uprawach szklarniowych pomidora, papryki, itp.

Osobniki P. solenopsis często występują grupami na młodych organach roślinnych (pędy, pąki, kwiaty, owoce). Można je znaleźć na wszystkich nadziemnych częściach roślin, przy czym wykazują preferencję zwłaszcza dla młodych pędów lub pędów owoconośnych. Sporadycznie występują również na szyjce korzeniowej i korzeniach roślin zielnych. Powodują one ogólne osłabienie roślin, ich zniekształcenie, chlorozę, defoliację, a w końcu ich zamieranie. Na spadzi wydzielanej przez owady rozwijają się grzyby czernidłowe. Nimfa pierwszego stadium jest żółtawa, eliptyczna, o wymiarach 0,4 x 0,2 mm, z czerwonymi oczami i dobrze rozwiniętymi odnóżami. Nimfy drugiego i trzeciego stadium są żółtawe, eliptyczne, o długości odpowiednio 0,75-1,00 mm i 1,00-1,73 mm, z krótkimi, brzeżnymi nićmi woskowymi. Dorosła samica jest żółtawa, około 2-5 mm długości i 2-4 mm szerokości, pokryta pudrowo-białą woskową wydzieliną, z wyjątkiem miejsc widocznych w postaci szarych plamek – pary na tułowiu i trzech par na odwłoku. Na brzegu ciała widoczne są nici woskowe, spośród których najdłuższe są na końcu ciała.

Phenacoccus solenopsis (fot. Rodolfo Salinas Villarreal, CC BY 4.0)

Atherigona orientalis

Szkodnik jest muchówką z rodziny muchowatych. Jego żywicielami są rośliny należące do 25 rodzin botanicznych. Największe znaczenie gospodarcze ma on na pomidorach, papryce, kapuście, melonie, kalafiorze, fasoli, cytrusach kukurydzy i sorgo. Jest on rozpowszechniony w strefie tropikalnego w Azji (Arabia Saudyjska, Chiny, Indie, Irak, Izrael, Jemen, Korea, Oman, Turcja i Zjednoczone Emiraty Arabskie), a także w Afryce, w tym w Libii i Egipcie, Ameryce Północnej (USA), Ameryce Środkowej i Południowej, a spośród krajów europejskich na Cyprze, Malcie, w Hiszpanii i Grecji. Był on przechwytywany przez różne kraje europejskie, m.in. Niemcy, głównie w przesyłkach owoców pomidora i papryki.

Na papryce jaja składane są na kielichu lub w pobliżu kielicha owoców, nawet gnijących, zazwyczaj w różne spękania skórki lub uszkodzenia wywołane przez inne szkodniki. Larwy wgryzają się do owocu żerując w ich miąższu. Początkowo nie widać na owocach objawów porażenia, a z czasem ich miąższ ulega zniszczeniu i mogą one wtórnie gnić. Uszkodzone owoce przedwcześnie opadają. Podobne uszkodzenia wywoływane są na pomidorach. Larwy są typowe dla muchówek, białawe, beznogie, długości 4-6 mm. Dorosłe muchówki mają 4-6 mm długości, a ich skrzydła ok. 3 mm długości.

Atherigona orientalis (Caroline Harding, MAF, CC BY 3.0 AU <https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/au/deed.en>, via Wikimedia Commons)

A. orientalis może być szkodnikiem pierwotnym, chociaż często rozwija się w rozkładającej się tkance roślinnej, chodnikach wygryzionych przez inne owady, a nawet odchodach zwierząt, np. trzody chlewnej. Notowano też przypadki atakowania innych owadów. Szkodnik może być przeniesiony z roślinami gatunków żywicielskich, a w przypadku np. pomidora i papryki także z owocami.

Źródło: http://piorin.gov.pl/