Mszyce na sałacie

Najważniejszym szkodnikiem atakującym sałatę w północnej Europie jest mszyca sałatowo-porzeczkowa (Nasonovia ribisnigri). Jest barwy  żółtej lub zielonej czasami różowej z ciemnymi sklerytami na stronie grzbietowej i przy podstawie syfonów. Jej obecność podczas zbiorów sprawia, że główki sałaty nie nadają się do sprzedaży, co powoduje znaczne straty finansowe dla producentów. Zapewnienie odbiorcom sałaty wolnej od mszyc jest szczególnie trudne, gdyż preferują one żerowanie w środku główek sałaty. Tam są wyjątkowo trudne do zwalczenia za pomocą dolistnych środków owadobójczych. Co więcej, rasy tej mszycy mają  różny poziom odporności na stosowane substancje czynne, w tym pirymikarb, pyretroidy i insektycydy fosforoorganiczne. Najskuteczniejszą metodą ograniczenia problemu z mszycą sałatowo-porzeczkową jest uprawa  odpornych odmian sałaty. Inna metoda to wdrożenie roślin towarzyszących, będących bankami owadów pożytecznych – tzw. banker plants.

Inne gatunki mszyc na sałacie to mszyca brzoskwiniowa (Myzus persicae), która może mieć zmienne zabarwienie, zazwyczaj jasnozielone, różowawe lub kremowożółte. Może przyczyniać się do porażenia roślin chorobami, gdyż jest wektorem wirusów. Kolejny gatunek to mszyca ziemniaczana smugowa (Macrosiphum euphorbiae). Jej ciało jest jasnożółte i nieco większe niż mszycy brzoskwiniowej.

Mszyce żerują na spodniej stronie liści, co prowadzi do zahamowania wzrostu rośliny, deformacji liści i ich zasychania. Ważne jest regularne monitorowanie roślin i szybkie działanie w przypadku wykrycia pierwszych osobników mszycy. Nie jest to niestety proste, gdyż z roku na rok ograniczane są środki ochrony roślin. Producenci mają problem z rotacją substancji czynnych z poszczególnych grup, ale także z pojawianiem się ras odpornych szkodników.

Banker plants – rośliny towarzyszące, będące bankami owadów pożytecznych

Banker plant to roślina, która jest celowo uprawiana w ogrodach i na polach uprawnych, aby wspierać populacje pożytecznych owadów, takich jak drapieżniki i parazytoidy, które pomagają kontrolować populacje szkodników roślin. Rośliny te działają jako „banki” dla pożytecznych owadów, zapewniając im schronienie, pożywienie i miejsca do rozmnażania. Przykładem takiej rośliny może być Lobularia maritima, czyli smagliczka nadmorska, należąca do rodziny kapustowatych (Brassicaceae), znanej dawniej jako rodzina krzyżowych (Cruciferae). W Holandii jest bardzo często widoczna w uprawach warzyw i truskawek. Zwykle jest sadzona na skrajach rzędów lub wzdłuż upraw. Stanowi dodatkowy pas roślin, zwiększając tym samym bioróżnorodność pól uprawnych. Również w uprawach prowadzonych w tunelach czy szklarniach widuje się okazy smagliczki umieszczone między roślinami uprawnymi.

Sałata rosnąca w towarzystwie smagliczki nadmorskiej (for. DŁB)

Smagliczka nadmorska przyciąga owady drapieżne i parazytoidy, pomagając tym samym chronić inne uprawy przed szkodnikami. Jest atrakcyjna dla naturalnych wrogów mszyc, takich jak biedronki (zjadają mszyce w dużych ilościach), złotooki (larwy również żywią się mszycami, pomagając w ich redukcji) i błonkówki pasożytnicze (składają jaja wewnątrz mszyc, co powoduje, że mszyce zostają „zmumifikowane” i przestają stanowić problem), które pomagają utrzymać populację mszyc pod kontrolą.

Pory uprawiane w towarzystwie smagliczki nadmorskiej (for. DŁB)

Na demofarmie w Holandii

Doświadczenia z zastosowaniem m.in. smagliczki w uprawie sałaty na poletkach pokazowych w Holandii omówił  Paweł Dworzański, reprezentujący firmę Koppert. Zapraszamy do obejrzenia materiału filmowego powyżej.