Lekki spadek produkcji warzyw w Europie, nieznaczny wzrost w Polsce

W ubiegłym roku w większości krajów Unii (UE-27) zebrano 63 mln ton wszystkich warzyw, czyli mniej niż w roku poprzednim (2021 r.), gdy zbiory wynosiły 65,7 mln ton. Wpływ na to miał niekorzystny przebieg pogody – mała ilość opadów oraz upały wiosną i latem. Znaczny spadek produkcji warzyw nastąpił u tak ważnych ich europejskich producentów, jak Włochy i Hiszpania. W tym samym okresie produkcja warzyw w Polsce nieznacznie wzrosła – z 5,6 mln ton do 5,7 mln ton.

Powierzchnia i produkcja warzyw w Polsce

W 2021 roku powierzchnia uprawy warzyw ogółem w Polsce wyniosła 169,5 tys. ha, w 2022 roku było to już tylko 163 tys. ha. Produkcja wszystkich warzyw kształtowała się natomiast na poziomie 5278,9 tys. ton w roku 2021 ton, a mimo mniejszej powierzchni w 2022 roku wyniosła 5387,0 tys. ton. W liczbach tych dominują warzywa polowe, które w minionym roku uprawiane były na powierzchni 157,8 tys. ha, a ich zbiory wyniosły 3,85 mln ton.

Warzywa pod osłonami uprawiane były w minionym roku na powierzchni 5220 ha, zbiory są szacowane na poziomie 1,53 mln ton. W tych liczbach największy udział miały pomidory uprawiane w 2022 r. na powierzchni 1750 ha, ich produkcję ocenia się na 700 tys. ton, czyli o 7% więcej niż w roku poprzednim. W przypadku ogórków spod osłon z powierzchni 970 ha w minionym roku zebrano 330 tys. ton, czyli o 8% więcej niż w 2021 r.  Średnie ceny pomidorów spod osłon płacone producentom w 2022 r. wyniosły 4,34 zł/kg, a średnie ceny ogórków 4,45 zł/kg.

Grupa gatunków określana w statystycznych zestawieniach IERiGŻ jako warzywa pozostałe – zalicza się tu m.in. papryka, oberżyna, rzodkiewka i sałata – pod osłonami uprawiana była w ubiegłym roku na powierzchni 2500 ha, zbiory wyniosły 500 tys. ton i również były większe niż w poprzednim sezonie.

Ceny detaliczne rosną, konsumpcja spada

Według danych przedstawionych przez IERiGŻ w 2022 (od stycznia do października) ceny detaliczne żywności i napojów bezalkoholowych wzrosły o 14,1% w stosunku do tego samego okresu z poprzedniego roku. Wzrost cen detalicznych warzyw świeżych i chłodzonych wyniósł w tym okresie 9,8%. Jednym z warzyw, które podrożały najbardziej w handlu detalicznym były pomidory ( wzrost cen o 18,8%), nieco mniej wzrosły ceny ogórków (12,1%).

Wzrost cen detalicznych przyczynił się do spadku konsumpcji warzyw, grzybów i ich przetworów. Podano dane za pierwszy kwartał 2022 r. – spożycie warzyw, grzybów i przetworów z nich było w tym czasie o 7,2% niższe w porównaniu z I kwartałem 2021 r. i wynosiło 12,36 kg na osobę. Natomiast spożycie warzyw świeżych i chłodzonych (także grzybów) spadło o 7,7% i osiągnęło w pierwszym kwartale 9,0 kg na osobę. W przypadku świeżych pomidorów spadek konsumpcji wyniósł 9,4%, popularność ogórków zmniejszyła się o 4,8%.

Także w bieżącym roku możemy spodziewać się spadku konsumpcji warzyw w stosunku do danych z wcześniejszych lat, co ma związek z wzrostem cen detalicznych. Według informacji przestawionych w opracowaniu IERiGŻ w przeciętnej polskiej rodzinie wydatki na żywność i napoje bezalkoholowe w pierwszym kwartale 2022 r. wynosiły 362 zł na osobę miesięcznie, w tym na warzywa, grzyby i przetwory przeznaczane było 35 zł.

Niestety, jak podają autorzy opracowania, w wyniku wzrostu cen detalicznych także w sezonie 2022/23 mniejsze niż w poprzednim będzie spożycie produktów ogrodniczych i ich przetworów. Dotyczyć to będzie przede wszystkim konsumentów z gospodarstw domowych o relatywnie niskich dochodach.

Na podstawie opracowania IERiGŻ Rynek Owoców i Warzyw, nr 61.