Wśród producentów utarło się stwierdzenie, że można dobrze zarobić na owocach odmian wczesnych. Co Pan o tym sądzi? Czy faktycznie dostarczanie na rynek wczesnych odmian ma sens ekonomiczny?

Paweł Łasica: Faktycznie przyjęło się w środowisku, że dostarczanie borówek na rynek wcześniej pozwala plantatorom czerpać korzyści finansowe z wyższych cen, które zazwyczaj można uzyskać właśnie na początku sezonu. Ja osobiście myślę, że sadzenie odmian wczesnych w naszym klimacie, gdzie nie możemy konkurować z owocami dojrzewającymi w tym samym czasie na Bałkanach, jest abstrakcyjne. Mogę jeszcze wspomnieć o tym, że w ostatnich kilku latach na krajowych plantacjach posadzono blisko 3-krotnie więcej krzewów odmiany Duke niż Bluecrop. Za kilka lat, gdy krzewy wejdą w pełnię owocowania możemy mieć problem wystąpienia zjawiska nie jak dotąd „bluecropowej górki”, ale nadprodukcji owoców odmiany Duke i spadku ceny tych owoców. Albo nawet taka sytuacja, że pojawią się problemy ze zbytem, gdyż bałkański Duke będzie, łącznie z kosztami transportu, bardziej korzystny cenowo dla marketów niż nasz, krajowy. Tu jedyne rozwiązanie o jakim chciałbym zasygnalizować to sadzenie odmiany Duke w pojemnikach i przyspieszanie dojrzewania owoców. Druga opcja to posadzenie, także możliwe w pojemnikach, naszej nowej odmiany dojrzewającej nawet do tygodnia przed odmianą Duke – Blueberrica Nordica A81. Odmiana ta jest efektem chilijskiej hodowli – krzyżówką odmian północnych odpornych na przemrożenia. Plenność tej odmiany jest zbliżona do odmiany Duke, jednak dużo lepsze są walory samych owoców pod względem jędrności i wielkości. Z ekonomicznego punktu widzenia proponowałbym raczej bardziej sadzenie nowych plantacji z odmian o średniej i średnio późnej porze dojrzewania. Alternatywą, pozwalającą na uzyskanie wyższych cen, jest także sadzenie odmian późnych w donicach.

Czyli w sumie producenci powinni już zapomnieć o starszych odmianach? Jak to wygląda w kontekście konkurencji?

Paweł Łasica: Oczywiście możemy każdą starą odmianę także sadzić, tylko pojawia się pytanie, czy jest sens powielać błędy poprzednich lat… może nie tyle błędy, co wtedy nie było tych lepszych odmian. Ja już 5 lat czy nawet 3 lata temu kiedy sprzedawaliśmy Drapera czy Liberty mówiłem klientom, że płacą więcej za sadzonki, ale jakość, jaką za te nieco większe pieniądze dostają jest w ogóle nieporównywalna do Bluecropa. Chociaż muszę powiedzieć, że dla mnie Bluecrop to jest najlepsza odmiana na świecie, bo owocuje regularnie, co roku, czyli jednym słowem „spłaca kredyty, buduje domy, szkoli dzieci” (uśmiech). Ale zwracam uwagę, że jakość owoców Drapera w porównaniu do Bluecropa w tym samym czasie jest nieporównywalna. Swoim klientom zawsze doradzałem, żeby sadzić te odmiany, które są najlepsze, bo za 5 czy 10 lat przy takich nasadzeniach, jakie obserwujemy za wschodnią granicą, a także u nas, w Polsce, będzie na rynku bardzo duża rywalizacja nie pomiędzy ilością podawanego towaru, ale jego jakością. I w momencie, kiedy na rynku będzie mnóstwo towaru, może i dobrego, ale nie nadającego się do dalekiego transportu i będzie jakaś podaż towaru bardzo wysokiej jakości, który możemy np. do Chin wysłać, to nawet jeżeli nie zapłacą więcej, to wezmą w pierwszej kolejności. Będą mieli pewność, że dojedzie na daleki rynek i że nie będzie reklamacji. Pamiętajmy też, że obecnie klient decyduje o tym, co kupi. W punktach sprzedaży powinny być owoce o takich parametrach, jakich życzy sobie konsument. A tu coraz częściej lubiane są owoce określane jako „giant”, „jumbo”, czyli o największej możliwej średnicy.

Wróćmy jeszcze do jakości owoców. Co nowego pojawi się w Pana szkółce w najbliższym czasie?

Paweł Łasica: W naszej szkółce będziemy mieć, poza standardowymi odmianami, takimi jak Draper, Duke, Bluecrop także inne propozycje. Wśród nich są Huron, Calypso, Liberty, Aurora, a także takie propozycje, jak Aino, Alvar, Arto. Dodatkowo w efekcie naszej współpracy z Gospodarstwem Ogrodniczym Ciepłucha z siedzibą w Konstantynowie Łódzkim będziemy także naszym klientom oferować ich najnowsze osiągnięcia hodowlane. W tej grupie są odmiany należące do tzw. odmian olimpijskich, czyli grupa odmian „Borówki Olimpu”. Ich owoce są rewelacyjne pod względem smaku, aromatu, chrupkości. Są to m.in. takie odmiany jak Athena, Demeter, Apollo czy Zeus. Zeus to odmiana średnio-wczesna, plenna dojrzewająca kilka-kilkanaście dni przed odmianą Calypso. Owoce są duże, bardzo jędrne, jasnoniebieskie i aromatyczne. Demeter charakteryzuje się dużymi, niezwykle jędrnymi owocami o strukturze „crunchy”. Owoce są bardzo słodkie i smaczne, dojrzewają kilka dni po odmianie Duke. Apollo to późno owocująca odmiana borówki (termin ok. tydzień po Draper). Owoce w rozmiarze L (3,3 g, 19 mm), o dobrym shelf-life, chrupiące. Odmiana jest plenna (wydajność zbliżona do odmiany Draper). Owoce bardzo smaczne, słodko-kwaśne. Krzewy o dobrym pokroju, wyprostowane, silne. Athena to z kolei odmiana o wysokiej plenności, bardzo wczesnej porze owocowania (przed odmianą Duke) i o najsłodszych owocach ze wszystkich odmian z serii ‚Borówki Olimpu’. Jej owoce są dość jędrne, ale shelf-life może okazać się niezadowalający. Wymaga dodatkowych badań pod kątem przechowywania owoców. Owoce są jasnoniebieskie, zebrane w luźne grona.

Dziękuję za rozmowę.