Mocno żebrowane zawiązki

Dr Agnieszka Stępowska zwracała uwagę m.in. na widoczne na niektórych roślinach, w górnych ich partiach, nietypowe związki papryki – bardzo mocno żebrowane. Jak poinformowała, powstają one w warunkach bardzo wysokiej temperatury. Gdy w czasie zapylania kwiatów utrzymuje się powyżej 35°C powstają wielokomorowe, mocno żebrowane owoce. Takie papryki widoczne były w tych partiach roślin, które były bardziej narażone na działanie promieniowania słonecznego, a owoce zawiązywały się w okresie upałów. Na tych samych roślinach owoce z niższego piętra były regularnego kształtu, typowego dla odmiany. Zaburzenie takie częściej występuje w niskich tunelach, w których panuje zawsze wyższa temperatura i wysoka wilgotność. W wysokich tunelach, a zwłaszcza w potężnych, tunelach zblokowanych jest to zjawisko zdecydowanie rzadsze i dotyczy głównie owoców znajdujących się na górze roślin, nieosłoniętych liśćmi – zwłaszcza gdy rośliny są dość wysokie, a w chwili zawiązywania owoców panują upały. Zarówno wysoka jak i za niska temperatura  prowadzi do zaburzeń gospodarki hormonalnej u roślin. Gdy w okresie zapylenia lub zawiązywania owoców przez kilka dni utrzymuje się temperatura poniżej 18°C, również wówczas tworzą się owoce niekształtne. Jak mówiła dr A. Stępowska papryka ma węższy zakres „ulubionych” wartości temperatury niż np. pomidor, który dobrze radzi sobie w temperaturze od 15 do 28°C (a nawet 30°C). Dla papryki wartości te wynoszą 17 do 27°C. Właściwie do 30°C wszystkie procesy funkcjonują jeszcze bez większych problemów, ale w wyższej temperaturze dochodzi do nieprawidłowego zawiązywania owoców.

Wspomniane żebrowanie wynika z nierównomiernego wykształcania nasion na gnieździe nasiennym i wynikających z tego zaburzeń w rozprowadzaniu hormonów w owocach. Natomiast w sytuacji, gdy gniazdo nasienne jest bardzo dobrze wypełnione, z dużą liczbą nasion, powstają wyrośnięte, kształtne owoce papryki o gładkich ściankach –  ściany owocni są bowiem wówczas równomiernie „rozpychane”. Mówiąc o nasionach papryki specjalistka z Instytutu Ogrodnictwa podała również ciekawą informację – mianowicie papryki ostre (chilli) o małych owocach mają około 15-20% nasion więcej niż uprawiane u nas słodkie, wielkoowocowe odmiany tego warzywa. Poza tym wbrew obiegowej opinii nasiona u ostrej papryki są najmniej ostrą częścią owocu, ale ponieważ są osadzone na części najbardziej ostrej – łożysku, to one właśnie kojarzone są z piekącym smakiem. 

Zalety wysokich tuneli

Dr Agnieszka Stępowska zwracała również uwagę ogrodników na bardzo korzystne warunki do uprawy papryki w wysokich, zblokowanych tunelach – takich jak ten w gospodarstwie państwa Piorunów, którzy od niedawna prowadzą uprawę w zblokowanym tunelu z firmy Haygrove. Duża kubatura tunelu (wysokość ponad 3,5 m) zapewnia stabilne warunki klimatyczne, konstrukcja tuneli z podnoszonymi ścianami bocznymi, umożliwia bardzo dobre przewietrzanie obiektów, co bardzo trudno osiągnąć w typowych tunelach o drewnianej konstrukcji i długości 30 m oraz wysokości ok. 2,5 m (dlatego w tradycyjnych tunelach panuje wyższa temperatura i podwyższona wilgotność). Zastosowanie w zblokowanych obiektach rynien dodatkowo uszczelnia tunel, co jest szczególnie przydatne na początku i na końcu sezonu oraz powoduje skuteczne odprowadzanie wód opadowych i możliwość ich zbierania i wykorzystania do nawadniania  czy do zamgławiania roślin.

Kolejną zaletą nowoczesnych, zblokowanych tuneli jest użycie do ich pokrywania specjalnych folii, które częściowo zabezpieczają wnętrze obiektu przed intensywnym promieniowaniem słonecznym i przegrzewaniem. W tunelach firma Haygrove używana jest folia Luminance THB (produkowana przez firmę BPI). Folia ta wpływa na obniżenie temperatury w tunelu o co najmniej 5°C, nawet podczas największych upałów. Powłoka ta rozprasza promieniowanie słoneczne, dzięki czemu rośliny są lepiej doświetlone, zapobiega to również poparzeniom owoców. Papryka uprawiana w wysokim, zblokowanym tunelu rozwija się i plonuje dobrze, niewielki jest odsetek owoców zniekształconych. Zalety takich obiektów uwidaczniają się również podczas jesiennych przymrozków. W ubiegłym roku w czasie, gdy po pierwszym, silniejszym jesiennym przymrozku w niskich tunelach przemarzły wierzchołki roślin papryki, w wysokim, zblokowanym tunelu praktycznie w ogóle nie doszło do takich uszkodzeń. Wynika to z faktu, że w nowoczesnych, wysokich obiektach ciepłe powietrze tworzy jakby czaszę nad roślinami i ochrania je przed chłodem. W niskich tunelach ta warstwa jest niewielka i nie jest w stanie skutecznie zabezpieczyć roślin przed przechłodzeniem.

Cięcie roślin papryki

Drugą kwestią, na którą zwracała uwagę dr A. Stępowska, było regulowanie wielkości owoców poprzez cięcie roślin. Na rynku poszukiwane są coraz częściej „standardowe” owoce papryki, natomiast przy powszechnym w nas sposobie uprawy wiele odmian typu blok tworzy bardzo duże owoce. Uzyskanie średniego bloku u tych odmian wymaga dość pracochłonnego cięcia pędów i budowania odpowiedniej „architektury rośliny” i całego łanu

Na roślinach papryki powinno się zdaniem specjalistki ze Skierniewic utrzymywać tylko 3 pędy. Wtedy w każdym węźle, sukcesywnie zawiązują się owoce. Roślina równomiernie „inwestuje” w dorastające owoce, które szybko dojrzewają i nie maja tendencji do przerastania. Takie średniej wielkości owoce pojawiają się na naszym rynku w okresie zimowym – są one sprowadzane z Holandii, gdzie papryka jest uprawiana w szklarniach i prowadzona na 1 lub 2 pędy, a rośliny osiągają nawet 2,5 m wysokości. W Hiszpanii papryki nie prowadzi się, aż tak wysoko, ale jednak wyżej niż w typowej polskiej uprawie i rośliny są cięte. Prowadzenie papryki „po polsku”, w formie krzaczastej, prowadzi natomiast do zawiązywania większości owoców na dolnym piętrze. Aby je wyżywić roślina pozbywa się zawiązków na wyższych piętrach korony. Te duże dolne owoce, pozbawione konkurencji rosną, rosną…i rosną. Ale zanim osiągną w końcu rozmiary ostateczne i zaczną się przebarwiać upływa wiele czasu. Taki sposób prowadzenia roślin prowadzi również do częstego zakleszczania się owoców między pędami – zwłaszcza, gdy tych pędów jest dużo, a owoc ma krótką szypułkę.

Kolejnym zagadnieniem, na które zwracała uwagę dr A. Stępowska, było usuwanie pędów papryki, na których nie ma owocowania – szczególnie liczne są one w tunelach, gdy w uprawie panuje wysoka wilgotność, sprzyjająca wzrostowi masy zielonej. Takie pędy stanowią konkurencję dla owoców i dlatego powinny być usuwane. Przerzedzanie roślin – zwłaszcza w drugiej połowie lata, gdy już nie grożą upały i przegrzanie roślin – ma 3 ważne zalety. Powoduje zmniejszenie konkurencji liści w stosunku do owoców, lepsze doświetlenie roślin oraz ogranicza ryzyko wystąpienia na plantacji chorób i szkodników.