Społeczne wsparcie i perspektywa zakazu sprzedaży torfu dla profesjonalistów

W maju 2021 r. ogłoszono projekt przepisów dotyczących zakazu sprzedaży torfu w Wielkiej Brytanii dla celów ogrodniczych: detalicznej najpóźniej w 2024 r., a dla profesjonalnych odbiorców (takich jak np. producenci roślin ozdobnych) – 6 lat później. W dniu 27 sierpnia 2022 r. rząd tego kraju wprowadził w życie 1. część tych regulacji, które odnoszą się do rynku podłoży amatorskich. Zaworkowane substraty ogrodnicze oferowane w handlu detalicznym  odpowiadają za 70% torfu sprzedawanego w Zjednoczonym Królestwie.

Ministerstwo ds. Środowiska, Żywności i Wsi (DEFRA) Wielkiej Brytanii podkreśla, że decyzja ta zapadła po społecznych konsultacjach, w ramach których otrzymano ponad 5000 odpowiedzi, z czego ponad 95% opowiadało się za podjęciem działań mających na celu zakaz detalicznej sprzedaży torfu. Rząd zobowiązał się zarazem do kontynuowania ścisłej współpracy z profesjonalnym sektorem ogrodniczym w celu przyspieszenia przejścia producentów roślin na alternatywne podłoża, bez torfu, nim wdrożony zostanie zakaz dla tej branży (uznano, że przed profesjonalnym sektorem ogrodniczym stoją w kwestii substratów uprawowych bariery technologiczne, których pokonanie – zastąpienie torfu – zajmie więcej czasu niż ogrodnikom-amatorom).

Zakaz dotyczy torfu w ogóle, niezależnie od źródła pochodzenia, a więc odnosi się również do towaru z importu.

Uzasadnienie

DEFRA podaje, że torfowiska są największym magazynem węgla (dwutlenku węgla) w Wlk. Brytanii (i na całej ziemi), ale tylko około 13% z nich znajduje się tam w stanie zbliżonym do naturalnego. Degradacja nastąpiła głównie w wyniku działań związanych z rolnictwem, w tym pozyskiwania torfu do produkcji podłoży uprawowych. Gdy ma miejsce takie wydobycie surowca, węgiel zmagazynowany w torfowisku jest uwalniany w postaci dwutlenku węgla, przyczyniając się do zmian klimatycznych.

Wydobycie torfu pogarsza również stan całego krajobrazu torfowisk, niszcząc siedliska niektórych rzadkich dzikich zwierząt, a także negatywnie wpływając na zdolność tych obszarów do zapobiegania powodziom i do oczyszczania (filtrowania) wody. Znaczna część zasobów wodnych Zjednoczonego Królestwa znajduje się w torfowiskach lub przepływa przez nie.

Zdaniem ministerstwa, ogłoszone przepisy przyczynią się do przywrócenia w Wielkiej Brytanii 35 000 ha torfowisk do 2025 r. i do osiągnięcia tam zerowego poziomu emisji CO₂ (netto).

Rząd uruchamia specjalne fundusze w celu wspierania regeneracji torfowisk oraz tworzenia alternatyw dla torfu ogrodniczego. Podkreśla, że te zastępcze surowce dają krajowi szansę na stanie się jednym z globalnych liderów w produkcji i sprzedaży „zrównoważonych” (sustainable) podłoży uprawowych.

Krytyczne stanowisko branży

Odpowiedź na wprowadzenie nowych przepisów wystosowała brytyjska organizacja Growing Media Taskforce (GMT), zarzucając ministerstwu, że zignorowało dane i praktyczne rozwiązania dostarczone przez branżę ogrodniczą i podjęło decyzję zbyt szybko, bez dostatecznej współpracy z tym sektorem.

– Branża opracowuje nowe produkty alternatywne wobec torfu i czyni prawdziwe postępy w redukcji zużycia tego surowca. Dobrowolnie zobowiązała się do wyeliminowania torfu z podłoży uprawowych w handlu detalicznym już w 2025 r., a w zeszłym roku zmniejszyła jego udział w tych substratach o 30% – napisano.

W latach 2021 i 2022 branża, m.in. poprzez działania brytyjskich stowarzyszeń sektora ogrodniczego: • zmniejszyła w kraju o ponad 600 000 m³ udział torfu w podłożach ogrodniczych (ogólnie); • uruchomiła program odpowiedzialnego pozyskiwania podłoży i kampanię edukacyjną dla konsumentów, aby pomóc im odchodzić od torfu (growpeatfree.org); • wdrożyła program transferu wiedzy, aby pomóc profesjonalnym ogrodnikom w eliminowaniu torfu; • zidentyfikowała bariery, m.in. biurokratyczne, których zlikwidowanie przyspieszyłoby szersze stosowanie materiałów alternatywnych wobec torfu, takich jak włókna drzewne, komposty czy włókna z odpadów pofermentacyjnych.

Organizacja GMT przypomina, że ze względu na obecny brak wysokiej jakości materiałów alternatywnych wobec torfu, zakaz stosowania torfu w profesjonalnym ogrodnictwie mógłby negatywnie wpłynąć na dostępność podłoży uprawowych. Oznaczałby, że wielu producentów roślin i żywności w Wielkiej Brytanii miałoby do dyspozycji produkty zastępcze, które nie przeszły przez wystarczająco długi proces weryfikacji, i droższe niż torf.

– Dobrze, że ministerstwo dostrzega złożoność procesu eliminowania torfu z profesjonalnej produkcji ogrodniczej oraz konieczność wprowadzenia wyjątków od zakazów. Niezbędne jest jednak odblokowanie dostępu do większej ilości materiałów, które mogłyby zostać użyte do produkcji podłoży beztorfowych (także tych kierowanych na rynek detaliczny) – argumentuje GMT.