PODosłonami.pl
Zaburzenia fizjologiczne sałaty
Sałata w uprawach pod osłonami narażona jest na wystąpienie zaburzeń w trakcie wzrostu i rozwoju roślin. Największy wpływ na zaburzenia fizjologiczne sałaty mają warunki klimatyczne i nawożenie. Szczegółowych informacji na ten temat udzieliła dr Agnieszka Stępowska w trakcie webinaru pt. „Pomidor i sałata pod osłonami” zorganizowanego z inicjatywy firmy Intermag.
Czytaj dalej...
Oparzony i zawilgocony liść - potencjalne miejsce ataku szarej pleśni (fot. Agnieszka Stępowska)
Dobór odmiany sałaty
Odmiana sałaty powinna być dopasowana do okresu w jakim będzie produkowana w ciągu roku. – Problemem w letnich uprawach sałaty jest nierównomierny wzrost główek i wykształcanie pędu kwiatostanowego oraz oparzenia i zasychanie liści. W produkcji jesienno-zimowej może dochodzić do etiolacji liści i słabego wiązania główek, a także zwiększa się ryzyko patogenicznego gnicia podstawy pędu i występowania mączniaka rzekomego – informowała dr Agnieszka Stępowska.
Warunki klimatyczne w obiekcie
W uprawach w gruncie, w przeciwieństwie do podłoży intertnych, nie ma problemu ze zbyt wysoką temperaturą podłoża. W uprawie na wełnie mineralnej, kokosie, zwłaszcza w pobliżu rur grzewczych, może dojść do zamierania wiązek przewodzących w korzeniu a nawet w liściach sałaty spowodowanych niedoborem wapnia – temperatura podłoża >25oC utrudnia pobieranie tego pierwiastka z podłoża.
Przy niskiej intensywności światła w czasie uprawy, w połączeniu z bardzo dobrym odżywieniem azotem, wapniem lub/i magnezem może dojść do wytrącenia szczawianu wapnia lub magnezu. Tworzą one krystaliczne bariery uniemożliwiające produkcję chlorofilu, przez co na liściach sałaty mogą pojawić się przebarwienia. Zjawisko to występuje jednak rzadko.
W okresie od listopada do marca uprawa sałaty powinna być doświetlana. Przy niskiej intensywności światła wolniej pobierane są składniki pokarmowe, co spowalnia wzrost roślin i gospodarkę azotową. W momencie zbiorów może to skutkować wysokim poziomem azotanów w sałacie. Przy zawartości Mg w podłożu powyżej 300 mg/dm3 może dojść także do „zatrucia” roślin magnezem – najmłodsze liście są zdeformowane, o pogrubionej blaszce. W miarę wzrostu roślina wykształca normalne liście ale wzrost główki jest opóźniony. Należy, więc ostrożnie stosować nawozy wapniowe z magnezem, ponieważ tego pierwiastka jest bardzo dużo w wodzie używanej do podlewania. Magnez kumuluje się w glebie, ponieważ rośliny nie pobierają go szybko z podłoża.
- Oparzenie słoneczne (fot. Agnieszka Stępowska)
- Słabo zawiązana główka w okresie niedoboru światła i przy zbyt wysokiej temperaturze (fot. Agnieszka Stępowska)
- Niedoświetlona rozsada sałaty kruchej (fot. Agnieszka Stępowska)
W uprawach „na główkę” lepiej jest zwiększać intensywność światła w ciągu dnia niż wydłużać go >14 godzin, co może skutkować zakwitaniem. Zwłaszcza gdy temperatura będzie przekraczać 18oC. Doświetlanie jest szczególnie ważne w przypadku upraw hydroponicznych. Zbyt długi „dzień” (18 godz.) przyspiesza wzrost roślin, ale skraca okres „odpoczynku” niezbędnego do prawidłowego metabolizmu. Skutkiem mogą być niedobory wapnia i nekrozy w brzegowych partiach młodych liści.
Przy wysokiej wilgotności (ok. 95%) i zbyt niskiej temperaturze powietrza (7-8⁰C) może wystąpić szklistość liści (uwodnione plamki na liściach). Podobny objaw widoczny jest po przemrożeniu roślin. Aby zapobiec temu zaburzeniu w pierwszym przypadku należy włączyć ogrzewanie i intensywnie przewietrzyć obiekt, żeby jak najszybciej obniżyć wilgotność. W drugim wystarczy stopniowo zwiększać temperaturę powietrza – doradzała prelegentka.
W uprawach zimowych, jesiennych, bardzo wczesnych wiosennych często stosuje się tzw. podwieszki z białej, cienkiej agrowłókniny w celu zmniejszenia kubatury pomieszczenia i ograniczenia ogrzewania. Z jednej strony ogranicza to jednak dostęp światła (najlepiej zaciągać podwieszki tylko na noc), z drugiej może generować nadmierną wilgotność i może dojść do skapywania wody gromadzącej się na podwieszkach. W ten sposób liście sałaty uszkadzane są mechanicznie i w tych miejscach mogą rozwijać się choroby patogeniczne.
- Wybijanie pędu kwiatostanowego z główki sałaty (fot. Agnieszka Stępowska)
- Wymakania rozsady sałaty (fot. Agnieszka Stępowska)
- Uszkodzenia wodne na liściu (fot. Agnieszka Stępowska)
Niewłaściwe nawożenie sałaty
Najgroźniejszym zaburzeniem fizjologicznym jest tzw. tipburn spowodowany niedoborem wapnia w roślinie. Objawy widoczne są w postaci zasychania brzegów liści (tipburn suchy), zamierania liści wewnętrznych (tipburn naczyniowy). Może dojść do pękania naczyń przewodzących i pojawiania się soku mlecznego – latex tipburn. Tkanki nie są dostateczne wysycone wapniem z powodu utrudnionego pobierania i przemieszczania tego pierwiastka. Występowaniu choroby sprzyjają wahania wilgotności. Objawy tipburn występują najczęściej przy wysokiej temperaturze i zbyt szybkim odparowaniu wody z liści. Równie niebezpieczne jest wysoka wilgotność podłoża i powietrza, kiedy woda z jonami wapnia nie jest pobierana przez korzenie bo nie może być wytranspirowana z liści.
- Suchy tipburn sałaty (fot. Agnieszka Stępowska)
- Tipburn brzegowy na przekroju główki sałaty (fot. Agnieszka Stępowska)
- Tipburn wewnętrzny (fot. Agnieszka Stępowska)
Ciemna barwa normalnie wyglądających liści nie jest objawem przenawożenia azotem. To zwykle cecha odmianowa. Główka sałaty przenawożonej azotem nie wygląda jak główka. Ma niewiele, bardzo dużych liści o brzegu podwiniętym do dołu tzw. uszy słonia, czasem z pęcherzykowatą powierzchnią. Nie są to główki handlowe, więc nigdy celowo nie stosuje się zbyt wysokich dawek nawozowych w uprawie sałaty. Częściej można mieć problem z niedostatecznym odżywieniem. Przy niedoborze azotu widoczne są jasne liście na spodzie główki. W przypadku niedoboru potasu występują nekrozy na brzegach liści. Niedobór boru powoduje zanikanie stożka wzrostu. Zbyt mała ilość żelaza obserwowana jest głównie w postaci chlorozy najmłodszych liści.
- Objawy nadmiaru azotu (fot. Agnieszka Stępowska)
- Niedobór azotu – żółte dolne liście (fot. Agnieszka Stępowska)
- Objawy niedoboru boru (fot. Agnieszka Stępowska)
- Niedobór potasu – nekrozy na brzegach starszych liści (fot. Agnieszka Stępowska)
- Sałata przenawożona – kolor niebiesko-zielony (fot. Agnieszka Stępowska)
– Czasami pojawiają się tzw. chimery fizjologiczne czyli bielactwo liści, które widoczne jest w postaci prawie białych smug i plam. Zaburzenie to nie ma wpływu na jakość i na smak sałaty – informowała dr A. Stępowska.
Kilka wskazówek żywieniowych
Podstawą do prawidłowego wzrostu sałaty jest silny system korzeniowy, na jego rozbudowywanie się można wpływać poprzez wykorzystanie przeznaczonych do tego celu ulepszaczy glebowych i stymulatorów wzrostu roślin. Dobrze rozbudowany system korzeniowy zmniejsza ryzyko porażenia roślin przez patogeny występujące w glebie.
W uprawie gruntowej sałata masłowa, liściowa i rzymska mini powinna być nawożona przede wszystkim przedwegetacyjnie. Jedynym składnikiem pokarmowym planowo stosowanym do dokarmiania jest wapń. Jak informowała prelegentka jedynie sałatę kruchą w uprawie polowej, po 2-3 tygodniach od posadzenia lub od wschodów można nawozić drugą, uzupełniającą dawką azotu.

Skuteczność środków dezynfekcyjnych przeciwko ToBRFV – prezentacja Wojciecha Juńczyka
Podczas jesiennych seminariów dla producentów warzyw szklarniowych Wojciech Juńczyk z firmy Roam Technology mówił m.in. o skuteczności produktów Huwa-San TR 50 i Roam Eco Clean w zwalczaniu wirusa ToBRFV. Temat ten jest bardzo aktualny, ponieważ [...]