Działania zapobiegawcze

Do działań prewencyjnych zalicza się m.in. właściwe nawadnianie roślin. Dobrej jakości podłoże uprawowe pozwala spełnić ten warunek. W substracie z dużą zawartością drobnych frakcji w kolejnych sezonach będzie to utrudnione. Wilgotność podłoża powinna być stale kontrolowana. Nie można dopuścić do zalania lub przesuszenia podłoża. Często popełnianym błędem jest brak równomiernego rozłożenia cykli nawodnieniowych w ciągu dnia. Długość cykli i ilość podawanej wody powinna być uzależniona do pogody.

Zachowanie poprawnego przelewu pozwala na utrzymanie równomiernej wilgotności w całej objętości podłoża, wypłukuje nadmiar soli. Zapobiega też niskiemu poziomowi tlenu w podłożu (przeciwdziała „duszeniu się” systemu korzeniowego). Rozwojowi chorób sprzyjają także: przenawożenie, za wysokie EC pożywki, złej jakości woda.

Metodą ochrony przed chorobami odglebowymi jest zaszczepianie systemu korzeniowego mikroorganizmami pożytecznymi (Trichoderma spp., Clonostachys spp., Bacillus spp.). Badania wykazują, że mikroorganizmy działają ochronnie oraz jednocześnie biostymulująco na rozwój systemu korzeniowego, żyją w symbiozie z systemem korzeniowym. Działają przede wszystkim prewencyjnie.

Zasady stosowania preparatów mikrobiologicznych

Minimalna temperatura podłoża to 10-13⁰C, jednak optymalna temperatura do rozwoju mikroorganizmów w podłożu wynosi 13-15⁰C. Ważną rolę ma odpowiednia wilgotność podłoża – przed aplikacją (szczególnie w przypadku bakterii) wskazany jest cykl nawodnieniowy. Namnażanie mikroorganizmów można przyspieszyć poprzez zastosowanie w nieco późniejszym czasie nawozów na bazie aminokwasów czy kwasów humusowych (np. GC Booster).

Mikroorganizmy kolonizują i zabezpieczają system korzeniowy przed chorobami (tworzą biofilm ochronny lub grzybnię). Stymulują wzrost i rozwój systemu korzeniowego, dzięki czemu sadzonki łatwiej przyjmują się po posadzeniu i rośliny są bardziej odporne na stres abiotyczny. Zwiększają biodostępność kluczowych składników pokarmowych dla roślin.

Grzyby żywią się materią organiczną natomiast bakterie metabolitami wydzielanymi przez system korzeniowy roślin. W związku z tym preparaty bakteryjne są zależne od aktywnego systemu korzeniowego roślin.

Przykładowy program z wykorzystaniem mikroorganizmów

Przed sadzeniem roślin warto zaaplikować grzyby z rodzaju Clonostachys (np. Gliocladium catenulatum / Clonostachys rosea J1446 – preparat Prestop) poprzez zamoczenie systemu korzeniowego sadzonek przed sadzeniem lub podlanie roślin w multiplatach. Po 2-3 tygodniach po posadzeniu można ponownie wykonać zabieg preparatem mikrobiologicznym zawierającym bakterie (np. Bacillus amyloliquefaciens IT45 – preparat Rise P) lub grzyby z rodzaju Trichoderma (np. Trichoderma harzianum T-22 – preparat Trianum-P) w celu poprawy ukorzenienia i utrzymania zdrowotności korzeni. – Warto odnawiać populację mikroorganizmów, ponieważ z reguły działają one przez 3-5 tygodni od zastosowania. Ponadto, wskazane jest stosowanie różnych mikroorganizmów i ich szczepów, aby w ten sposób zwiększać różnorodność mikrobiologiczną w podłożu czy glebie – doradzał Jan Szałas. W późniejszym okresie, w zależności od presji chorobowej, można powtarzać zabiegi co 4-5 tygodni poprzez fertygację, np. środkiem Prestop. Wyjątkowo ważnym momentem takich aplikacji jest również faza kwitnienia i zawiązywania owoców – na tym etapie rozwoju system korzeniowy jest „zmęczony” i wymaga wsparcia. Jest to dobry moment na ponowną aplikację środków takich jak Trianum-P czy Rise P.

Mieszanie mikroorganizmów w trakcie wykonywania zabiegu nie jest wskazane, chyba że zaleca tak producent. Wiele mikrooroganizmów ma podobne mechanizmy działania, zatem stosowane łącznie mogą się wykluczać i ze sobą konkurować. Jak podkreślał wykładowca preparaty mikrobiologiczne działają przede wszystkim prewencyjnie, zatem warto je stosować od początku sezonu wegetacyjnego.

Dobre efekty daje także mikoryzowanie systemu korzeniowego – w porównaniu z kontrolą system jest znacznie bardziej rozwinięty. Polepsza się odporność roślin i tolerancja na stres abiotyczny powodowany wysokim zasoleniem czy nadmiarem/brakiem wody. Do tego celu należy wykorzystać specyficzną mikoryzę przeznaczoną dla danego gatunku roślin (np. w przypadku borówek czy wrzosów) lub endomikoryzę, którą można mikoryzować wiele gatunków, np. maliny czy truskawki. W przypadku wszystkich upraw jagodowych wystarczy wykonać jeden zabieg w cyklu produkcyjnym.