Hiszpańska produkcja skoncentrowana w Almerii

Jesienna wizyta w rejonie produkcji warzyw pod osłonami zorganizowana została przez firmę Certis Belchim. Almeria to najbardziej rozwinięty w produkcji świeżych owoców i warzyw region Hiszpanii. Patrząc na zdjęcie satelitarne tego rejonu odnosimy wrażenie, że prawie cała powierzchnia regionu jest pokryta tunelami foliowymi! Obecnie w Almerii jest 50 tys. ha tuneli, w których prowadzona jest uprawa w glebie lub bezglebowa – hydroponiczna. Od trzech lat wśród uprawianych na największą skalę warzyw znajdują się głównie papryka, pomidory, ogórki i cukinia. Melony i arbuzy są uprawiane jako drugi plon.

Główne gatunki uprawiane w Almerii gospodarstwach warzywniczych

Almeria produkuje około 3,5 miliona ton świeżych owoców i warzyw rocznie, z czego ponad 80% przeznaczone jest na eksport na rynki europejskie. Ze względu na niezwykle niskie opady deszczu, 80% wody potrzebnej do nawadniania upraw pochodzi z warstwy wodonośnej. Intensywne rolnictwo prowincji Almeria w Hiszpanii jest przykładem wykorzystania wysoko rozwiniętej technologii w celu osiągnięcia maksymalnych plonów, w sposób ekonomiczny i z racjonalnym wykorzystaniem wody w uprawach pod osłonami. Prowadzone są techniczne szkolenia producentów i zapewniony jest wysoki poziom wykorzystania środków produkcji, dostosowanych do szczególnych cech danego środowiska.

Pierwszy obiekt uprawowy w rejonie Almerii została zbudowany w 1963 roku, a technika ta została rozszerzona przez Campo de Dalías lub Poniente Almeriense, a później przez Campo de Níjar, na wschodzie. Wykorzystanie polietylenu jako substytutu szkła było już testowane wcześniej na Wyspach Kanaryjskich i w Katalonii. Plastikowe połacie były rozkładane na drewnianych słupach lub metalowych konstrukcjach i zabezpieczane drutem. Przezroczysty plastik ponad roślinami pozwalał na utrzymanie ciepła i wilgotności. Pozwalało to producentom na zbiory o miesiąc wcześniej niż w przypadku produkcji w otwartym polu i wyprzedzanie w zbiorach innych regionów. Plantatorzy w Almerii rozpoczynali zbiory w grudniu i uprawę roślin z nasadzeń jesienno-zimowych kontynuowali do marca. Pozwala to podwoić, a czasem potroić plony.

Początkowo w Almerii wykorzystywano osłony foliowe z płaskimi dachami, ale później coraz więcej pojawiało się w krajobrazie konstrukcji z dachem spadzistym i półokrągłych. Foliowe tunele wygrały ze szkłem ze względu na możliwość wykorzystania lekkich konstrukcji.

Typowe obiekty w Almerii, w których produkuje się warzywa

Z Almerii pochodzi 10-15% wartości całej produkcji w Hiszpanii, duża część tamtejszych warzyw jest eksportowana. Głównymi krajami, które importują warzywa produkowane na południu Hiszpanii są Francja, Niemcy oraz Wielka Brytania. Hiszpańscy producenci są zrzeszeni w kooperatywach, aby umożliwić sobie łatwy zbyt warzyw. Dostarczane warzywa są konfekcjonowane, pakowane i dostarczane do końcowego odbiorcy w obiektach grup czy organizacji producentów.

Dlaczego produkcja „zero residue”?

Jak tłumaczyli producenci warzyw tunelowych, których odwiedziliśmy podczas wizyty w Almerii, główny powód dlaczego stawiają na produkcję „bez pozostałości” to wymagania odbiorców warzyw. A, jak wspomniałam wcześniej, warzywa trafiają do odbiorców w różnych krajach, którzy mają różne wymagania pod względem nie tylko odmian czy jakości, ale także poziomów MRL-i (maximum residue level). Dlatego najlepiej jest, aby w warzywach pozostałości środków ochrony nie było w ogóle.

Clue takiej produkcji to przede wszystkim odpowiednie zaplanowanie zabiegów ochrony roślin. Na pierwszym etapie produkcji, w celu ograniczenia najwyższej populacji szkodników, decydują się na stosowanie środków chemicznych, które okazują się najbardziej skuteczne. Jest to tzw. zabieg „clean-off”. Później, gdy populacja zostanie ograniczona do niższego poziomu, mogą być stosowane już środki biologiczne (mikro- i makroorganizmy) lub biotechniczne, które nie są toksyczne dla fauny pożytecznej, wprowadzanej systematycznie. W takiej kompilacji nie ma ryzyka pozostania pozostałości środków ochrony w dojrzewających owocach – papryce, ogórku czy pomidorze.

Zastosowanie środków biologicznych w ochronie papryki

Papryka jest najczęściej chroniona przed wciornastkami, roztoczami, przędziorkiem chmielowcem i mszycami. Coraz większym zagrożeniem są także gąsienice zjadające liście oraz mączliki – szklarniowy i poinsecjowy. W programie ochrony w początkowej fazie wegetacji są stosowane produkty zawierające spinosad, flupyradifluron, abamektynę i emamektynę. Dodatkowo przeciwko mączlikowi stosowane są naturalne pyretryny (np. produkt Breaker Max). Gąsienice motyli są ograniczane w początkowej fazie wegetacji za pomocą środków zawierających chlorantraniliprol oraz spinetoram (działa także na wciornastki). Nieco później są wprowadzane już środki typowo biologiczne, takie jak Delfin (zawiera B. thuringiensis subsp. kurstaki) czy Turex 50 WG (zawiera B. thuringiensis subsp. aizawai). Szkodniki takie, jak mszyce przędziorek chmielowiec, wciornastki i mączliki są ograniczane za pomocą produktu Botanigard 22 WP, który zawiera szczepy Beauveria bassiana GHA. Zabiegi w przypadku przędziorków i wciornastków, których populacja może niebezpiecznie szybko wzrastać, są wspomagane środkiem zawierającym maltodekstrynę (Majestik, syn. Eradicoat Max) i kwasy tłuszczowe (Neudosan).

Mączniak prawdziwy papryki, którego sprawcą jest grzyb Leveillula taurica rozwija się szczególnie intensywnie na okazach rosnących w zbyt dużym zagęszczeniu, w słabo wietrzonych, niedoświetlonych tunelach foliowych i szklarniach. Gdy warunki sprzyjają jego rozwojowi Hiszpanie stosują w pierwszym zabiegu cyflufenamid, a także produkt Armicarb. W podobnym czasie mogą wystąpić problemy z szarą pleśnią i wówczas dla ograniczenia niechcianych pozostałości wykorzystywany jest produkt Amylo-X, czyli szczepy bakterii Bacillus amyloliquefaciens D-747.

W ograniczaniu ryzyka pojawienia się chorób odglebowych hiszpańscy producenci mają do dyspozycji produkt Valcure, który także zawiera ten sam szczep bakterii antagonistycznych – Bacillus amyloliquefaciens D-747.

Ochrona ogórka z wykorzystaniem środków biologicznych

W przypadku ogórka w programie ograniczającym pozostałości środków ochrony roślin (MRL-e) wykorzystywane są podobne środki, jak w uprawie papryki. Jest to np. Valcure w ochronie przed chorobami odglebowymi, czy dolistnie stosowany wodorotlenek miedzi przeciwko sprawcom takich chorób, jak alternarioza i antraknoza czy bakteryjne więdnięcie. Dodatkowo w ochronie przed mączniakiem wykorzystywany jest Amylo-X, czyli Bacillus amyloliquefaciens D-747. Botanigard WP zawierający Beauveria bassiana GHA producenci stosują przeciwko szkodnikom kilku gatunków: mszycom, przędziorkowi, mączlikom i wciornastkom. Laminaryna jest stosowana jako biofungicyd, a przeciwbakteryjnie środek HYT-A zawierający Azotobacter vinelandii AS80.

W ograniczaniu populacji szkodników sprawdzają się także wprowadzane do obiektów produkty zawierające mikro- i makroorganizmy. Są to wrogowie naturalni szkodników, głównie wciornastków i przędziorków.