Opis i cykl rozwojowy szkodnika

Dorosły przebarwiacz malinowy  (Phyllocoptes gracilis) jest jasnobrązowy, wydłużony, z dwiema parami nóg z przodu ciała. Samice zimujące mają nieco ciemniejszą barwę niż osobniki letnie. Samica ma długość około 0,16 mm, samiec 0,1 mm. Larwa podobna jest do osobnika dorosłego, tylko trochę od niego mniejsza. Jajo średnicy około 0,03 mm, błyszczące.

Samice zimują głównie pod łuskami pąków maliny oraz na stożku wzrostu. W jednym pąku może znajdować się nawet kilkaset osobników. Wczesną wiosną, po wyjściu z kryjówek zimowych, samice rozpoczynają żerowanie na pąkach i młodych liściach. Po kilku dniach zaczynają składać jaja pomiędzy włoskami na dolnej stronie liści. Szpeciel rozwija się w temperaturze powyżej 11^oC. Cykl rozwojowy jednego pokolenia trwa 2-6 tygodni, w zależności od temperatury. W sezonie występuje 4-5 pokoleń szkodnika. Od września samice schodzą na zimowanie.

Szpeciel przenoszony jest podczas bezpośredniego kontaktu pędów i liści, przez wiatr, na ciele owadów i roztoczy, a także z sadzonkami.

Objawy żerowania przebarwiacza malinowego

Uszkodzenia w uprawach maliny powodują osobniki dorosłe i larwy, które żerują głównie na dolnej stronie liści, a później także na kwiatach oraz zawiązkach owoców. Wysysają sok z komórek wprowadzając do nich toksyny. Na górnej stronie liści, w miejscach żerowania pojawiają się mozaikowate plamy (początkowo jasnozielone, później żółte). Liście matowieją. Wzrost krzewów jest osłabiony, owoce dojrzewają nierównomierne i rozpadają się. Przy dużej liczebności szkodnika występuje fałdowanie się liści. Szpeciele mogą doprowadzić do zamierania paków.

Uszkodzenia spowodowane przez szpeciela przypominają objawy występowania choroby wirusowej.

Przebarwiacz malinowy może także być wektorem wirusa powodującego plamistość liści maliny (RLBV z ang. Raspberry Leaf Blotch Virus).

Monitoring, profilaktyka i zwalczanie

Podstawowym działaniem profilaktycznym jest zakładanie plantacji ze zdrowych sadzonek, pochodzących z kwalifikowanych szkółek.

Lustracja powinna być prowadzona z wykorzystaniem lupy lub binokularu. Monitorowanie uprawy należy rozpocząć wczesną wiosną, w okresie przed lub podczas pękania pąków. Sprawdzanie plantacji na obecność uszkodzeń i szpecieli na liściach należy prowadzić przez cały sezon wegetacyjny.  Dla przebarwiacza malinowego nie opracowano progu zagrożenia. Jednak ze względu na jego szkodliwość i tempo rozwoju znalezienie uszkodzeń i szpecieli na liściach, powinno być sygnałem do podjęcia zwalczania szkodnika.

Obecnie brak jest dozwolonych środków chemicznych do ochrony maliny przed szpecielami. W trakcie zabiegów zwalczających przędziorki ograniczana jest również populacja szpeciela. Zabiegi powinny być wykonywane wiosną (w okresie wychodzenia samic zimujących z pąków i przed kwitnieniem), potem w miarę potrzeby (z zachowaniem okresu prewencji i karencji) oraz po zbiorach. Zaatakowane i uszkodzone pędy należy usuwać i palić.

Do ograniczenia populacji szkodnika można wykorzystać drapieżne roztocze z rodziny dobroczynkowatych, np. dobroczynek gruszowiec (Typhlodromus pyri).