Założenia i cele projektu Berry Platform

W stacji badawczo-rozwojowej firmy Boryna realizowany jest jeden z największych projektów doświadczalnych w Europie w sektorze roślin jagodowych – Berry Platform, organizowany przez firmę Certis Belchim przy współpracy z Doradcą Jagodowym, stacją badawczo-rozwojową Boryna i firmą Calfert. – Projekt ma charakter międzynarodowy i skupia się na praktycznym testowaniu programów ochrony i biostymulacji w uprawach truskawki, maliny, porzeczki i borówki – przekazał Paweł Jesiotr z firmy Certis Belchim.

W ramach projektu Berry Platform realizowane są liczne badania porównawcze mające na celu ocenę skuteczności różnych strategii ochrony roślin jagodowych. Projekt ten skupia się na analizie zarówno konwencjonalnych metod ochrony, jak i rozwiązań biotechnologicznych (BIOracjonalnych), w tym ich różnych kombinacji, z głównym naciskiem na technologie minimalizujące pozostałości chemiczne w owocach. Jak podkreślił Paweł Jesiotr z firmy Certis Belchim, istotnym aspektem jest rozwijanie i testowanie rozwiązań, które mogą zapewnić wysoką skuteczność ochrony przy jednoczesnym spełnianiu wymogów bezpieczeństwa żywnościowego i norm handlowych, takich jak niskie poziomy MRL (ang. Maximum Residue Level).

Takie podejście jest odpowiedzią na rosnące ograniczenia legislacyjne w Unii Europejskiej, które mają na celu ograniczenie użycia chemicznych środków ochrony roślin, a także na presję rynkową, szczególnie w kontekście produkcji owoców jagodowych z minimalną ilością substancji czynnych. W dłuższej perspektywie, wyniki tych badań mogą przyczynić się do rozwoju innowacyjnych metod ochrony roślin jagodowych, które będą zgodne z przyszłymi regulacjami i oczekiwaniami rynku, zapewniając jednocześnie wysoką jakość i bezpieczeństwo produktów końcowych.

Produkty wykorzystywane w testach na Berry Platform

Podczas spotkania prelegenci pokazali rozwiązania możliwe do stosowania w uprawach roślin jagodowych. Są one przedmiotem prowadzonych doświadczeń w uprawach w stacji badawczo-rozwojowej firmy Boryna. Na tablicach poglądowych można było zapoznać się z propozycjami firmy Certis Belchim w zakresie zwalczania poszczególnych agrofagów. Szczegółowo programy przedstawił Jan Vanherck (Global Crop Manager ds. upraw specjalnych i jagodowych, Certis Belchim).

Zwalczanie szarej pleśni i chorób przechowalniczych borówki

W ostatnich latach coraz większy nacisk kładzie się na skuteczne i jednocześnie bezpieczne metody ochrony borówki przed chorobami, szczególnie szarą pleśnią (Botrytis cinerea) oraz patogenami powodującymi straty podczas przechowywania owoców. W ramach polowego doświadczenia przeprowadzonego w uprawie borówki oceniano skuteczność różnych programów ochrony – zarówno opartych na fungicydach chemicznych, jak i biologicznych. Głównym celem doświadczenia było porównanie skuteczności różnych programów ochronnych aplikowanych w trzech zabiegach co 14 dni, w okresie przedzbiorczym i w trakcie zbiorów. Ostateczną ocenę skuteczności przeprowadzono po 3 dniach przechowywania owoców w temperaturze 5°C. Miało to odzwierciedlać realne warunki handlowe i eksportowe. Doświadczenie obejmowało 10 programów ochrony, które różniły się doborem preparatów i ich kolejnością stosowania. Część schematów opierała się wyłącznie na środkach chemicznych, inne na biologicznych, a niektóre były kombinacją obu strategii. Najwyższą skuteczność – aż 89% – osiągnięto przy zastosowaniu trzykrotnego zabiegu tym samym preparatem oznaczonym jako Produkt 1. Bardzo dobre wyniki dała również rotacja tego preparatu z innym fungicydem (Produkt 2), a także programy zawierające znany środek Kenja (izofetamid). W przypadku programów rotacyjnych (Kenja + Produkt 1 lub 2) skuteczność utrzymywała się na poziomie 80–83%, co potwierdza wartość stosowania różnych substancji czynnych w celu zwiększenia efektywności i ograniczenia ryzyka odporności patogenów.

Programy oparte na biologicznych środkach ochrony roślin – takich jak Amylo-X (Bacillus amyloliquefaciens) i Botector (Aureobasidium pullulans) – uzyskały skuteczność na poziomie 70–74%. Najlepsze efekty dała kombinacja trzech różnych biopreparatów (Program 7), a także połączenie jednego zabiegu chemicznego z dwiema aplikacjami preparatów biologicznych (Programy 8–10).

Choć skuteczność biologicznych programów była nieco niższa niż konwencjonalnych, wyniki te można uznać za zadowalające, szczególnie w kontekście ich zastosowania w gospodarstwach ekologicznych lub w ramach integrowanej ochrony roślin.

Wskazówki dla producentów borówki z Berry Platform

Wnioski praktyczne z przeprowadzonych prób są następujące: · Programy chemiczne nadal zapewniają najwyższy poziom skuteczności, zwłaszcza przy wykorzystaniu nowoczesnych fungicydów; · Rotacja środków chemicznych (np. Kenja i Produkt 1) pozwala utrzymać wysoką efektywność i ogranicza ryzyko powstawania odporności; · Środki biologiczne stanowią realną alternatywę, szczególnie jako uzupełnienie strategii chemicznych lub w uprawach prowadzonych metodami ekologicznymi. Ocena owoców po przechowywaniu w temp. 5°C potwierdza, że ochrona wpływa także na trwałość przechowalniczą – co ma duże znaczenie w obrocie towarem eksportowym.

Doświadczenie pokazuje, że skuteczna ochrona borówki przed szarą pleśnią i chorobami przechowalniczymi wymaga dobrze przemyślanej strategii, opartej na rotacji produktów i łączeniu różnych mechanizmów działania. Włączenie preparatów biologicznych do programu ochrony, choć nieco mniej skuteczne niż chemiczne rozwiązania, może odegrać ważną rolę w zrównoważonej i przyjaznej środowisku produkcji owoców.

Biologiczne i zintegrowane metody zwalczania wciornastków i przędziorków w tunelowej uprawie truskawki

Uprawy truskawki tunelowej są szczególnie narażone na szkodniki takie, jak wciornastki i przędziorki, które w warunkach podwyższonej temperatury i ograniczonego przewiewu mogą rozwijać się bardzo dynamicznie. W ramach doświadczeń przeprowadzonych w 2025 roku na odmianie ‘Lady Emma’, przetestowano skuteczność różnych programów ochrony – obejmujących zarówno środki chemiczne, jak i biologiczne oraz mechaniczne (fizyczne). Celem badań było porównanie efektywności programów i wytypowanie najskuteczniejszych rozwiązań zgodnych z zasadami integrowanej ochrony roślin.

Berry Platform: zwalczanie wciornastków na truskawce tunelowej  

Do walki z wciornastkami wykorzystano różnorodne preparaty, w tym: · Biologiczne i roślinne: BotaniGard OD (Beauveria bassiana), Azatin (azadyrachtyna A), Produkt 1 (S. japonicum), Produkt 2 (azadyrachtyna A); · Mechaniczne/fizyczne: Neudosan (sól potasowa kwasów tłuszczowych); · Chemiczne/systemiczne: Teppeki 50 WG (flonikamid). W doświadczeniu zastosowano cztery zabiegi ochronne w odstępach kilku dni. Programy różniły się liczbą i typem aplikowanych substancji. Nie przedstawiono konkretnych danych procentowych skuteczności, jednak zestawienie pokazuje wyraźną tendencję. Programy oparte na rotacji środków chemicznych z biologicznymi uznano za bardziej obiecujące niż zastosowanie jednego środka. Neudosan, choć nie jest środkiem biobójczym w klasycznym rozumieniu, odgrywa istotną rolę w redukcji populacji wciornastków poprzez działanie mechaniczne. BotaniGard OD, zawierający grzyb entomopatogeniczny, wpisuje się w trend ekologicznego podejścia i może stanowić solidną alternatywę w produkcji certyfikowanej.

Zwalczanie przędziorków w truskawce

Przędziorki w uprawach truskawki stanowią realne zagrożenie dla plonu, dlatego w badaniu skoncentrowano się na porównaniu siedmiu różnych programów ochrony. Doświadczenie obejmowało m.in. zastosowanie takich produktów, jak Milbeknock (milbemektyna) – klasyczny preparat akarycydowy; Produkt 1 i 2 – środki roślinne (zawierające odpowiednio S. japonicum i azadyrachtyna); Envidor 240 SC (spirodiklofen) – o działaniu kontaktowym i translaminarnym oraz produkt Neudosan – jako środek wspomagający.

Najlepsze wyniki osiągnięto tam, gdzie zastosowano rotację substancji o różnych mechanizmach działania, a także wsparto działanie chemiczne preparatami fizycznymi lub biologicznymi. Na podstawie doświadczeń można wskazać kilka kluczowych zaleceń: · Rotacja preparatów o różnych mechanizmach działania jest konieczna dla utrzymania skuteczności i ograniczenia odporności; · Biologiczne środki ochrony roślin (takie jak Beauveria bassiana, azadyrachtyna czy wyciągi roślinne) mogą skutecznie wspierać ochronę, szczególnie w warunkach tunelowych i uprawach ekologicznych; · Insektycydy o działaniu fizycznym (np. Neudosan), znacząco ograniczają liczebność szkodników poprzez ich odwodnienie lub uduszenie; · Unikanie wielokrotnego stosowania tych samych substancji chemicznych (np. powtarzanie tylko zabiegów środkiem Milbeknock) jest kluczowe nie tylko dla skuteczności, ale i dla ograniczenia pozostałości w owocach.

Badania takie jak to przeprowadzone w ramach Berry Platform 2025 dowodzą, że przyszłość ochrony truskawki to nie tylko chemia, ale przede wszystkim synergia środków biologicznych, mechanicznych i precyzyjnych strategii zarządzania szkodnikami. Jest to sposób na prowadzenie bioracjonalnej ochrony roślin, która wpisuje się w Integrowaną Produkcję oraz w produkcję „zero pozostałości”.