Wojciech Kopeć omówił sytuację na rynku pomidorów – produkcję, ceny, import i eksport – nie tylko w obrębie starego kontynentu, ale także globalnie. Dane przekazane przez wykładowcę dotyczyły pomidorów świeżych i schłodzonych, głównie z produkcji szklarniowej.

Polski import pomidorów w 2023 r. przekroczył 200 tys. ton, co oznacza 4 tys. ton/ tygodniowo, a 700 ton dziennie! Średnia cena pomidora w 2023 roku została wyliczona na 9,50 zł/ kg i widoczny jest jej wzrost w ostatnich latach. Do Polski pomidory są importowane głównie z Hiszpanii, Holandii, Maroko, Niemiec, Turcji i Włoch. Turcja i Maroko to kraje, w których produkcja jest dość tania, dlatego znaczenie tego kraju jako importera do Polski rośnie. Import dochodzi do 25 tys. ton na miesiąc. Średnia cena importu z Holandii to 5 zł/kg, z Maroko 8-9 zł/kg – pod koniec 2023 r., Turcja jest tańszym dostawcą, a cena pomidora z tego kraju w końcu 2023 r. wyniosła 6 zł/kg.

Tabela 1. Import pomidorów do UE (źródło: prezentacja W. Kopeć)

Polska eksportuje 80 tys. ton pomidora, a średnia cena eksportowanych warzyw wynosiła w 2023 roku 6,5 zł/kg (wykres). Główni odbiorcy polskich pomidorów to Niemcy, Ukraina, Wielka Brytania,  Czechy. W przeszłości, do 2014 r., była to także Rosja, a po 2014 r. – Białoruś. Polska eksportuje pomidory, gdy warunki do ich produkcji są dobre: temperatura i światło. Dodatkowym elementem jest cena produkowanych u nas pomidorów – atrakcyjna to ok. 5 zł/kg (średnia ważona cena eksportowa). Eksport do Wielkiej Brytanii jest stabilny, ale kraj ten ma wyższe wymagania jakościowe, co sprawia, że cena jest wyższa (12 zł/kg), niż do innych odbiorców, takich jak np. Ukraina.

Wykres. Eksport pomidorów z Polski (źródło: prezentacja W. Kopcia)

Produkcja pomidora na świeży rynek w Europie to 7 mln ton (tabela 2). Najwięksi europejscy producenci pomidora to Hiszpania, Włochy, Holandia i Polska – czwarty pod względem wielkości producent pomidorów w Unii Europejskiej. Unia importuje pomidory głównie z Maroko i z Turcji. Eksport pomidorów z UE spada, do 2021 r. największymi odbiorcami była Rosja i Białoruś.

Globalnie najwięksi importerzy pomidora to USA (2 mln ton), Niemcy i Francja. Globalnie największym eksporterem jest Meksyk, dalej na liście są Holandia i Maroko, a także Hiszpania i Turcja.

Tabela 2. Produkcja europejskich pomidorów na świeży rynek (źródło: prezentacja W. Kopcia)

Według prelegenta koszt produkcji pomidora malinowego można obecnie oszacować na niecałe 5 zł/kg. W. Kopeć podkreślił, że struktura kosztów zmienia się z roku na rok, przy czym w bieżącym roku największy udział mają w niej koszty pracy ludzkiej (26%), a nie jak w poprzednich latach kosz miału węglowego. Nawozy stanowią niespełna 4% ogólnych kosztów produkcji.