Szkodliwość szkodników ssących

W wyniku żerowania mączlików, wciornastków, mszyc i przędziorków rośliny zostają osłabione, czego następstwem jest spowolnienie ich tempa wzrostu i rozwoju. Liście zaatakowanych roślin stopniowo przestają pełnić swoje funkcje fizjologiczne (fotosynteza i oddychanie), żółkną i opadają. Szczególnie wrażliwe są delikatne, rozwijające się szczytowe partie roślin. Miejscem żerowania mogą być również kwiaty i młode zawiązki owoców, co doprowadza do ich zamierania i opadania. Szkodniki wysysające soki roślinne mają tę niebezpieczną cechę, że mogą przenosić wirusy zagrażające uprawom, np. wirus mozaiki pomidora. W przypadku mączlików (szklarniowego i ostroskrzydłego) oraz mszyc ich dodatkowa szkodliwość polega na produkcji spadzi w wyniku żerowania, która stanowi doskonałe miejsce dla rozwoju grzybów sadzakowych ograniczających wymianę gazową i fotosyntezę.

W uprawach pod osłonami te szkodniki znajdują dogodne warunki do wzrostu. Przy wysokiej temperaturze i ograniczonej cyrkulacji powietrza (w porównaniu do warunków polowych) oraz braku naturalnych opadów bardzo szybko dochodzi do niekontrolowanego rozwoju ich populacji. W skrajnych przypadkach może dojść do znacznych strat w zbiorach.

Ochrona biologiczna czy chemiczna?

W zrównoważonej ochronie roślin najważniejsza jest profilaktyka. W kontekście szkodliwych owadów upraw w tunelach i szklarniach nieocenioną rolę pełnią tablice lepowe, które powinno się zawieszać głównie, np. przy wejściach do tunelu i tuż nad wierzchołkami roślin. Dodatkowo powinno się je zmieniać po każdym zastosowanym zabiegu z wykorzystaniem pestycydów w celu oceny jego skuteczności i opracowania dalszej strategii zwalczania agrofagów.

Rozwiązania biologiczne są stale rozwijającym się rodzajem ochrony, który stale nabiera na znaczeniu w kontrolowanych warunkach tunelowych i szklarniowych. Okresowa kolonizacja roślin pożytecznymi organizmami powinna być dobrze przemyślana i przeprowadzona w odpowiednim terminie, tj. przed zmasowanym atakiem szkodników. Lista dostępnych preparatów zawierających drapieżców i pasożyty zwalczające szkodniki wysysające soki w uprawach oberżyny jest stosunkowo szeroka. Do pożytecznych makroorganizmów należą m.in. roztocze z rodziny dobroczynkowatych, pluskwiaki (dziubałeczki), wyspecjalizowane biedronki i błonkówki.

W dobie założeń „Europejskiego Zielonego Ładu” i strategii towarzyszących lista zarejestrowanych preparatów do chemicznego zwalczania szkodników stale się zmniejsza.

W ochronie oberżyny przed szkodnikami ssącymi takimi jak: mączliki, mszyce i wciornastki podczas wegetacji na miejscu stałym zgodnie z Programem Ochrony na 2023 rok można zastosować insektycydy oparte głównie na acetamiprydzie i deltametrynie. Do pierwszych zaliczamy m.in. popularny Mospilan 20 SP a także Kobe 20 SP, Los Ovados 200 SE. Z kolei deltametrynę zawierają: DelCaps 050 CS, DeLux 050 CS i DelTop 050 CS. Preparaty te należy stosować najlepiej po zauważeniu szkodnika lub pierwszych objawów uszkodzeń.

Do zwalczania przędziorków wykorzystuje się natomiast insektycydy oparte na abamektynie, np. Pirtius 018 czy Vertimec 018 EC, a także szereg innych: Floramite 240 SC* (Bifenazat), Kanemite 150 SC (acekwinocyl), Ortus 05 SC (fenpiroksymat), Pyranica 20 WP i Shirudo 20 WP (tebufenpirad).

Na wszystkie te szkodniki polecany jest też preparat wgłębny NeemAzal – T/S, którego substancją czynną jest azadyrachtyna A oraz preparaty kontaktowe takie jak Agricolle, Emulpar ‚940 EC i Siltac EC. Działają one mechanicznie i fizycznie poprzez utrudnienie poruszania i oddychania owadów i roztoczy.

Spośród innych preparatów, które można wykorzystać do zwalczania mączlików, wciornastków i przędziorków warto wymienić też Naturalis i Requiem Prime (można stosować nawet do 12 razy w sezonie!) zawierające zarodniki grzyba Beauveria bassiana. Tego grzyba zawiera też preparat Velifer zarejestrowany na mączliki i wciornastki. Eradicoat Max (maltodekstryna – związek z grupy polisacharydów) można stosować kilkanaście razy w sezonie z odstępem 3-dniowym między zabiegami, jest zarejestrowany do ochrony przed mączlikami i przędziorkiem chmielowcem, a na mączliki dodatkowo bioinsektycyd PreFeRal – zawierający entomopatogeniczny szczep grzyba Isaria fumosorosea, szczep Apopka 97. Oferta preparatów zawierających żywe mikroorganizmy jest stale poszerzana.

*Floramite 240 SC można stosować do 15 stycznia 2024 r.