Biologia i szkodliwość kwieciaka malinowca

Jak informował prelegent kwieciak to chrząszcz długości 4 mm, czarny, błyszczący, z charakterystycznym długim ryjkiem. Jaja składane przez samice są owalne, początkowo przezroczyste, później mlecznobiałe błyszczące, wielkości 0,4×0,5 mm, mało widoczne gołym okiem. Z jaja wylęga się larwa, rogalikowato zagięta, beznoga, brudnobiała, wyrośnięta osiąga długość 3,5-4 mm.

Kwieciak malinowiec rozwija tylko jedno pokolenie w roku, zimują dorosłe owady pod grudkami gleby, w ściółce, w resztkach roślinnych na plantacji, rzadziej w jej pobliżu. Dodatkowo kwieciak malinowiec żeruje także na innych roślinach – na malinach i jeżynach – także tych dziko rosnących, skąd może nalatywać na plantacje truskawki.

Chrząszcze uaktywniają się, gdy temperatura osiąga 10-14°C, w ciągu pierwszych 2-3 tygodni po wyjściu z zimowisk odżywiają się liśćmi truskawki, wyjadając małe okrągłe dziurki w ich blaszce. Gody odbywają się, gdy temperatura osiągnie ok 18°C, po tym okresie samice rozpoczynają składanie jaj, umieszczając je pojedynczo w rozwijających się pąkach kwiatowych (zwykle najpierw do ‘królewskiego’, z którego rozwijają się pierwsze, największe owoce). Samica składa do 60 jaj, niszcząc tyleż pąków kwiatowych. Samica po złożeniu jaja uszkadza szypułkę pąka przez jej podcięcie (nakłuwa ją w kilku miejscach poniżej miejsca złożenia jaja), szypułka załamuje się, pąk więdnie i zwisa, a ponadto miejsce uszkodzenia jest wrażliwe na atak patogenów, m.in. szarej pleśni.

Pąki truskawki uszkodzone przez kwieciaka malinowca (fot. B. Łabanowska)

Po złożeniu jaja do pąka, po 4-6, czasami po 5-10 dniach, zależnie od temperatury, wylęga się larwa i zaczyna żerować w pąku, żywiąc się pręcikami i mięsistym dnem kwiatowym. Larwa żeruje do trzech tygodni, po czym następuje jej przepoczwarczenie w pąku. Po około dwóch tygodniach z poczwarki wychodzą młode chrząszcze i rozpoczynają żerowanie na liściach, które trwa kilka – kilkanaście dni, następnie schodzą do kryjówek zimowych.

Chrząszcz kwieciaka malinowca (fot. G. Łabanowski)

Monitorowanie obecności kwieciaka malinowca i próg zagrożenia

Optymalny termin zwalczania kwieciaka malinowca najlepiej ustalić na podstawie monitorowania obecności uszkodzeń na liściach oraz chrząszczy na liściach i na pąkach kwiatowych, co sprawdza się przed i na początku kwitnienia truskawki. Zaleca się strząsać chrząszcze z losowo wybranych kwiatostanów (4 próby po 50 sztuk, razem 200 kwiatostanów) na podstawioną jasną płytkę. Bardzo ważne jest też by sprawdzać obecność pierwszych uszkodzonych pąków kwiatowych przed kwitnieniem i po rozwinięciu się pierwszych kwiatów oraz na początku i w czasie kwitnienia truskawki.

Przyjęty próg zagrożenia to 2 chrząszcze strząśnięte z 200 kwiatostanów truskawki przed i na początku kwitnienia roślin. Monitoring można także prowadzić odławiając chrząszcze w specjalne pułapki np. kubełkowe (z atraktantem), umieszczane na plantacji przed kwitnieniem truskawki. Zwalczanie zaleca się wykonać podczas przebywania chrząszczy na roślinach, najpóźniej po zauważeniu pierwszych uszkodzonych pąków kwiatowych, ale czasami konieczne jest powtórzenie zabiegu podczas kwitnienia, jeśli obserwuje się świeżo uszkodzone pąki kwiatowe.

Pułapka do monitorowania obecności kwieciaka malinowca (fot. D. Łabanowska-Bury)

Zwalczanie kwieciaka malinowca w sezonie 2024

Do zwalczania są zarejestrowane produkty takie, jak pyretroid – deltametryna jako Decis Mega 50 EW, neonikotynoid – acetamipryd jako Mospilan 20 SP, lub jego odpowiednik Kobe 20 SP + Flipper, a także nowe produkty – Benevia 100 OD i Verimark 200 SC. Przewlekłe opady i długa chłodna wiosna sprawiają, że chrząszcze mogą dość długo być obecne na plantacjach.

Marek Dąbrowski z firmy FMC zwrócił uwagę, że diamidy to nowa grupa produktów do ochrony przed szkodnikami – przed gąsienicami motyli, ryjkowcami, w tym także przed kwieciakiem malinowcem. Są to związki z grupy antranilowych diamidów, takie jak Verimark 200 SC, Benevia 100 OD i Exirel 100 SE. Verimark 200 SC jest to produkt systemiczny, natomiast Benevia 100 OD jest przeznaczona do stosowania wyłącznie do opryskiwania nalistnego, ma działanie wgłębne. Z tego także wynikają różnice w sposobie stosowania tych środków. Wszystkie środki zawierające cyazypyr (Verimark 200 SC, Benevia 100 OD i Exirel 100 SE) działają na szkodnika kontaktowo i żołądkowo – paraliżują go, co prowadzi do śmierci. Najlepsza skuteczność może być uzyskana w przypadku działania środka na młode stadia rozwojowe szkodnika, na wylęgające się larwy – przekazał prelegent. W przypadku kwieciaka malinowca preparaty te działają na chrząszcze.

Verimark 200 SC jest zalecany w uprawach truskawek w dawce 375 ml/ha do stosowania w cyklu nawodnieniowym, kiedy wegetacja roślin intensywnie rusza, a gleba ma ok 10°C. Wtedy już następuje pobieranie przez rośliny substancji odżywczych, ale także substancji czynnej Verimarku 200 SC. Najpóźniejszy termin dla skutecznego zwalczania kwieciaka malinowca to moment składania jaj przez samice szkodnika, ale preferowany, najlepszy moment to wykonanie zabiegu przed momentem składania jaj przez szkodnika. Produkt powinien trafić w okolice systemu korzeniowego rośliny, by mógł być przez nie pobierany. Gleba powinna być wilgotna, odczyn wody nie powinien być wyższy niż 7 – optymalnie 5-6 (pH).

Nowy herbicyd do zwalczania chwastów dwuliściennych

Prelegent przedstawił jeszcze inne zagadnienie, produkt Spotlight Plus – do zwalczania chwastów dwuliściennych w międzyrzędziach i spalania rozłogów truskawki. Jest to produkt kontaktowy, selektywny. Należy stosować go za pomocą opryskiwacza z osłonami, nie dopuszczać do znoszenia cieczy, czy nie stosować podczas wietrznej pogody? Najlepiej stosować go do opryskiwania grubokroplistego, aby ograniczyć znoszenie cieczy roboczej. Dzień przy wyborze tego produktu do ochrony plantacji truskawki powinien być bezwietrzny, słoneczny, a temperatura wynosić poniżej 25^oC.